baron, Belgisch zakenman en financier (Belœil 20 Sept. - 1852 Brussel 22 Juli 1929), genoot middelbaar onderwijs aan het Sint Augustinuscollege te Edingen. Op latere leeftijd legde hij voor de centrale jury het examen van ingenieur af.
Zijn belangstelling ging eerst naar de aanleg van buurtspoorwegen, de toepassingen der electriciteit en de chemische nijverheid. In binnenen buitenland legde hij stoomtrams aan. In 1881 stichtte hij de bank die zijn naam draagt, met het doel nijverheidsondernemingen te financieren. In 1891 begon hij de aanleg van electrische trams in België, Frankrijk, Egypte, Rusland, Spanje, China en besloot de reeks in 1900 met de bouw van de Métro te Parijs. Daarop stichtte hij talrijke maatschappijen voor de industriële toepassing der electriciteit in binnenen buitenland en ging over tot de stichting van de A(teliers) de C(onstruction) E(lectriques) de C(harleroi). Hij stelde vruchteloos voor een electrische treinverbinding tussen Antwerpen en Brussel tot stand te brengen. In 1904 stichtte hij in de Kongo de Cie Minière des Grands Lacs en steunde de ondernemingen van koning Leopold II, die hem in 1907 de titel van Baron verleende. In 1905 begon hij in Egypte aan de bouw van de stad Heliopolis, die Nice en Monte-Carlo op zij zou streven. Tijdens Wereldoorlog I was hij verbonden aan het kabinet van minister de Brocqueville en stond, met de rang van generaal, aan het hoofd der bevoorradingsdiensten van het leger. Na de overwinning werd hij tot vleugeladjudant van de koning benoemd. Op het einde van zijn leven schonk hij aanzienlijke bedragen ten bate van hogere technische onderwijsinstellingen en het wetenschappelijk onderzoek. Zijn stoffelijk overschot werd in 1931 overgebracht naar Egypte en bijgezet in de crypte der basiliek te Heliopolis, die hij uit de zandwoestijn als het ware te voorschijn had getoverd.Na zijn dood werden zijn ondernemingen verdeeld tussen zijn beide zoons, die elk een „holdingcompany” in het leven riepen.
Lit.: F. Leuridant, Ed. E., in: Galerie Bellceilloise (Bruxelles 1936).
De Groep Empain
I. Compagnie Belge; opgericht in October 1931, als Banque immobilière Ardennaise. Op 30 Aug. 1943 werd de Compagnie Belge ontbonden. Nooit werd gepubliceerd wat met de portefeuille gebeurde.
Electrorail blijkt er evenwel een gedeelte van te hebben opgenomen. Naast Louis Empain bezat de door hem opgerichte Pro Juventute een belangrijke participatie in het kapitaal van de Compagnie Belge.
II. Fédération d’Entreprises Industrielles: De Banque Industrielle Belge werd in Februari 1929 gesticht door Jean Empain. In 1935 werd haar activiteit verdeeld over de Fédération d’Entreprises Industrielles en een nieuwe Banque Industrielle Belge.
De activiteit der groep-Empain strekt zich meer uit over de electriciteitsindustrie en de Kolonie, waar zij de Electrorail en de groep der Chemins de fer aux Grands-Lacs controleert. Een bekende participatie van de groep Empain zijn de Ateliers de Constructions Electriques de Charleroi (A.C.E.C.), op aandringen van Leopold II in 1904 door Edouard Empain in het leven geroepen.
