(Frans: astreinte) is de geldsom, tot verbeurte waarvan iemand in een burgerlijk vonnis wordt veroordeeld, indien, zolang of zo dikwijls hij niet voldoet aan datgene, waartoe hij bij dat vonnis gehouden wordt verklaard. De rechter kan zulk een dwangsom opleggen, voor zover een vonnis een veroordeling inhoudt tot iets anders dan de betaling van een geldsom (art. 611a W.v.B.Rv.).
Doelmatig is zij vooral daar, waar de hoofdveroordeling betrekking heefi op een persoonlijke verrichting of onthouding van de veroordeelde.Lit.: W. van Rossem, Het Ned. Wetb. v. Burg. Rechtsvordering II, 3de dr. (1934, bewerkt door R. P. Cleveringa), blz. 249-250; C. W. Star Busmann, Hoofdstukken van burg. rechtsvordering (nieuwe uitg. 1948), §§ 376, 376a, 418.
De Belgische wet kent dit dwangmiddel niet. Sommige rechtsgeleerden menen echter dat men zijn aanwending door art. 1036 van het W.v.B.Rv. billijken kan, als een bevel dat de rechter geeft aan de schuldenaar om hem aan te manen zijn verbintenis te vervullen. Doch de rechtspraak van het Hof van Cassatie heeft deze zienswijze verworpen (arrest 10 Mrt 1932 Pas. 1932-I-98; en idem 30 Sept. 1937 Pas. 1937-I-249). Ze oordeelt dat de aanwending van de dwangsom strijdig is met de beginselen van het rechterlijk gewijsde, dat steeds definitief moet zijn, en strijdig met het beginsel, dat de schadevergoeding in verhouding wil tot de schade; tevens verklaart die rechtspraak de dwangsom strijdig met de regel nulla poena sine lege. De Belgische rechtbanken veroordelen echter vaak tot een schadevergoeding ad futurum, berekend per dag, per week enz., vertraging in de uitvoering van de verbintenis. Het is een vergoeding voor schade, die op de dag van de veroordeling met voldoende zekerheid kan bepaald worden, en die in verhouding blijft; het is dus geen louter dwangmiddel.
PROF. DR A. KLUYSKENS
