(bewindvoerder, beheerder, verzorger) is in het algemeen iemand, die belast wordt met het beheer, soms ook met de vereffening van een boedel, of met het toezicht op en het waarnemen van de belangen van een persoon, die niet in staat is, daarvoor behoorlijk te zorgen.
Zo komt er volgens de NEDERLANDSE wet een curator te pas in verschillende gevallen, zo in geval van curatele, in geval van faillissement, in geval een nalatenschap onbeheerd is (art. 1172-1176 B.W.), in het geval, dat de vrouw na het overlijden van haar man verklaart zwanger te zijn (curator over de ongeboren vrucht, zgn. curator ventris, art. 403 B.W.), in geval de belangen van de ouder met die van zijn kinderen in strijd mochten zijn (bijzondere curator, art. 365 B.W.). In het algemeen verschillen de aanstelling, de taak en de bevoegdheid van curators, naarmate de belangen van de daarbij betrokken personen zulks vorderen en zijn zij verantwoordelijke, rekenplichtige personen, die onderworpen zijn aan het toezicht van een toeziende curator, van de rechter of van het openbaar ministerie, of direct van de belanghebbende partijen, aan wie zij, bij het einde hun van opdracht, rekening en verantwoording over hun beheer moeten afleggen. Behalve in het burgerlijk recht spreekt men van curatoren ook bij onderwijsinstellingen, speciaal bij het Hoger Onderwijs en bij gymnasia en lycea.
PROF. MR H. R. HOETINK
In de BELGISCHE wetgeving wordt geen homogene terminologie gebezigd ter benaming van hen die aan onbekwamen worden toegevoegd, in de gevallen waar deze, al naar gelang de graad van hun onbekwaamheid tot handelen, hetzij vertegenwoordigd hetzij gemachtigd en bijgestaan moeten worden. Zonder acht te slaan op het grondige ver verschil dat bestaat tussen die twee rechtstoestanden (de vertegenwoordiging impliceert de vervanging van de onbekwame door de bekwame; de machtiging en bijstand wijzen slechts op een bescherming), en zonder de minste zorg voor een nauwgezette omschrijving van het rechtskarakter van elke functie, gebruikt de wetgever door elkaar de termen: voogd, wettelijk beheerder, gerechtelijk beheerder, voorlopig bewindvoerder, curator.
Volgens Belgisch recht is het een curator, wiens benoeming en beheer onderworpen zijn aan de bepalingen van het B.W. betreffende de voogdij van ontzette personen, die de wettelijk geïnterdiceerde (z interdictie) vertegenwoordigt (art. 23. Wv.S.); het is eveneens een curator die de geëmancipeerde minderjarigen (z emancipatie) bijstaat in de gevallen waar het geen daden van louter beheer meer betreft (artt. 480, 482, 840, 935 B.W.). Het is een curator (in de practijk bijna altijd een advocaat) die, benoemd door de koophandelsrechtbank en onder toezicht van de rechter-commissaris, de gefailleerde vertegenwoordigt in het beheer van de failliete boedel en bij de verrichtingen van de gerechtelijke vereffening (art. 440 en vlg. van het W.v.K., z faillissement); het is ook een curator die de minderjarige bijstaat wanneer tegen haar, in geval van gerechtelijke uitwinning (z uitwinning) een actie wordt uitgesponnen en dat haar meerderjarige man weigert met haar proces te voeren. Zijn beiden nog minderjarig, dan staat de curator beiden bij (art. 3 wet van 15 Aug. 1854).
Het is krachtens BELGISCH recht een curator, door het Hof van Cassatie benoemd, die, in de gevallen van herziening van in kracht van gewijsde gegane veroordelingen, optreedt ter vertegenwoordiging en ter verdediging van de overleden, afwezige of ontzette veroordeelde (art. 444 W.v.S.R.). Het is weer een curator die een doofstomme bijstaat bij de aanneming van een hem gedane schenking en als de begiftigde niet kan schrijven (art. 936 B.W.). Indien, bij het overlijden van de man, de vrouw zwanger is, wordt een curator benoemd over de ongeboren vrucht (curator ad ventrem). Bij de geboorte van het kind wordt de moeder voogdes over dat kind en is het de curator die van rechtswege toeziende voogd is (art. 393 B.W.). Het is klaarblijkelijk een geval van vertegenwoordiging.
Het B.W. voorziet verder dat de rechtbank van eerste aanleg van het arrondissement waar een onbeheerde nalatenschap komt open te vallen, een curator benoemen zal op verzoek van de belanghebbende personen of op vordering van de Procureur des Konings, ten einde de nalatenschap te beheren (art. 812 B.W.).
Meestal wordt de curator benoemd door de familieraad, overeenkomstig de regels die van toepassing zijn op de voogdij. In sommige bijzondere hierboven aangehaalde gevallen, is het echter de bevoegde rechtbank of het Cassatiehof dat de benoeming doet.
MR W. DELVA.
