is een kwaadaardig gezwel dat ontstaat door woekering van cellen van het chorion, d.i. het gedeelte der eivliezen waarmee de vrucht in de wand van de baarmoeder is bevestigd. Het behoort tot de normale aard dezer cellen om het moederlijk weefsel en speciaal de bloedvaten van de baarmoederwand binnen te dringen.
Een enkele keer ontwikkelen zij zich in de vroege zwangerschapsmaanden op abnormale wijze tot een massa blaasjes, door stelen met elkaar verbonden en gelijkende op een tros kleine druiven. Men spreekt dan van mola hydatidosa of druivenmola (mola = massa). De moederkoek en het embryo worden hierdoor overwoekerd en gewoonlijk komt het tot een miskraam, terwijl dikwijls bloedingen ontstaan. Zulk een mola kan als een goedaardige woekering worden beschouwd, die alle delen van het chorion betreft (epitheel- en bindweefsel).
Als de mola wordt uitgestoten blijven er wel eens deeltjes achter in de wand van de baarmoeder en hieruit kan zich — het gebeurt gelukkig zelden — een kwaadaardig gezwel ontwikkelen van uitsluitend epitheliale elementen uit het chorion: een chorionepithelioma. Het is een week gezwel; microscopisch bestaat het uit groepen van cubische cellen en syncytia (samenvloeiende cellen) die de omgevende bloedvaten aan vreten, terwijl bindweefsel en eigen bloedvaten in de tumor ontbreken. De uitzaaiing (metastasering) geschiedt langs de bloedbaan, vooral naar de longen. Wordt het lijden spoedig herkend en wordt de baarmoeder verwijderd, dan is blijvende genezing mogelijk; soms zag men na de verwijdering van het primaire gezwel longmetastases spontaan verdwijnen. Het chorionepithelioma is ook daarom een merkwaardig gezwel omdat het ontstaat uit de cellen van een ander individu: het is een foetaal gezwel in het moederlijk lichaam.
Het kan ook ontstaan zonder tussenkomst van een mola, tijdens een overigens normale zwangerschap of in het kraambed. Zelden ontwikkelt het zich niet in de baarmoeder maar in de schede of in een eierstok.Ook bij mannen komen deze gezwellen voor; zij ontstaan dan gewoonlijk in de testis en worden beschouwd als teratoide tumoren, d.w.z. men stelt zich voor dat ze ontstaan uit primitieve, ongedifferentieerde cellen, die zich in een vroeg stadium van de embryonale ontwikkeling hebben afgescheiden en die alle ontwikkelingsmogelijkheden der jongste embryonale cellen hebben behouden (omni- of totipotente cellen). Het testis-chorionepithelioom blijft soms zo klein, dat men het nauwelijks kan vinden, maar de metastases worden zeer groot.
Het chorionepithelioma is een hormonenvormend gezwel; in de urine van de patiënt kan men placentair gonadotrophine en oestron in grote hoeveelheid aantonen. Bij mannen met een chorionepithelioma ontwikkelt zich soms een gynaecomastie (z borstklier).
.DR H. J. VIERSMA
