Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

Charles GREY

betekenis & definitie

(Fallodon, bij Alnwick, 13 Mrt 1764-Howiek 17 Juli 1845), kreeg in 1786 zitting in het Parlement. Hoewel zijn geslacht tot de Torypartij behoorde, brachten zijn beginselen hem tot de Whigs, die oppositie voerden tegen de jeugdige Pitt.

Het verbond van de Whigs met de prins van Wales bracht ook Grey aan diens zijde.Toen de Franse Revolutie de twistappel wierp in de gelederen der Whigs, doordien Burke met de gematigden de politiek van Pitt ondersteunde, terwijl de democratische Fox in de oppositie volhardde, bevond Grey zich onder het kleine getal van hen, die zich bij Fox aansloten. Hij stichtte met Erskine, Lauderdale, Whitbread e.a. het Genootschap van Volksvrienden, dat een gematigde Parlementshervorming tot stand trachtte te brengen, en verklaarde zich tegen de Unie van Ierland met Engeland (1800). Na de dood van Pitt (1806) nam Grey, die bij de verheffing van zijn vader tot graaf de titel van lord Howick verkregen had, zitting in het kabinet, eerst als lord der Admiraliteit, en na de dood van Fox als minister van Buitenlandse Zaken. In die betrekking leverde hij een ontwerp in tot afschaffing van de „Test-act”, dus tot emancipatie der Rooms-Katholieken, dat echter schipbreuk leed op de onwil van de korting, wat het ontslag van het ministerie ten gevolge had.

Hij verloor zelfs zijn zetel in het Parlement; in 1807 erfde hij de grafelijke titel en nam zitting in het Hogerhuis. Toen in 1810 de koning krankzinnig werd, ijverde hij voor het regentschap van de prins van Wales, maar daar deze geheel aan de kant der Tories bleek te staan, weigerde Grey standvastig elke deelneming aan de regering, integendeel hij behoorde tot 1830 voortdurend tot de felste bestrijders der Tories en hun dwangwetten. Bij het proces van koningin Caroline behoorde hij tot haar verdedigers. Toen bij de troonsbeklimming van Willem IV het Torybewind in het Parlement zijn meerderheid verloor, werd Grey, bekend wegens zijn rechtvaardigheid en gematigdheid en wegens zijn voortdurende strijd voor Parlementshervorming, 16 Nov. 1830 aan het hoofd van het ministerie geplaatst.

Hij diende dadelijk een voorstel in tot kiesrechthervorming, maar behaalde eerst in Juni 1832 de overwinning na een buitengewoon heftige strijd (z Reform-bill), waarbij het Lagerhuis ontbonden werd en Grey een ogenblik moest terugtreden. Daar echter Wellington geen ministerie kon vormen, werd Grey opnieuw daarmee belast en nu zette hij zijn plannen door. Hiermede achtte hij zijn taak volbracht en toen een geringe onenigheid ontstond tussen hem en zijn ambtgenoten (Grey wilde wel de dwangwetten in Ierland handhaven) legde hij 9 Juli 1834 zijn betrekking neder.

DR H. A. ENNO VAN GELDER

Lit.: Gen. G. Grey, Charles, 2nd earl Grey, some account of his life and opinions (1861); Correspondance of Earl Grey and William IV (2 dln, 1867); Correspondance of Princess Lieven and earl Grey, ed. by Le Strange (1890); G. M.

Trevelyan, Lord Grey of the Reform Bill (1920).

< >