(Carlo Borromeo), Heilige (Arona, nabij het Lago Maggiore, 2 Oct. 1538-3 Nov. 1584), was een zoon van Gilbertus II en van Margareta de Medici, en was als kind reeds bestemd voor de geestelijke stand. Na in 1559 te Pavia in de beide rechten te zijn gedoctoreerd, ging hij naar Rome, waar zijn oom, een Medici, paus Paulus IV was opgevolgd onder de naam Pius IV.
Ofschoon hij toen nog maar de lagere wijding had ontvangen, werd Carolus in 1560 kardinaal en opende feitelijk de rij der pauselijke Staatssecretarissen. Toen zijn broeder Frederik, de opperbevelhebber der pauselijke troepen, in Nov. 1562 stierf, nam hij ondanks aandringen niet diens plaats in, maar liet hij zich priester wijden en begon een uiterst verstorven leven te leiden. Met de paus ijverde hij voor de hervatting van het Concilie van Trente, dat reeds tweemaal was geschorst. Toen in Sept. 1562 te Innsbruck een soort nevenconcilie dreigde onder leiding van keizer Ferdinand, wist Carolus Borromaeus samen met kardinaal Morone, de keizer van diens hervormingsplannen af te brengen.
Al wat het Concilie van Trente had gedecreteerd, voerde hij voorbeeldig uit. Na de dood van Pius IV (Dec. 1565) bevorderde hij de verkiezing van de heilige Dominicaanse kardinaal Ghislieri, die de naam Pius V aannam, en weldra de hervormingsplannen van de H. Carolus bij adel en volk, reguliere en seculiere clerus krachtdadig zou steunen. Zes provinciale concilies en elf diocesane synoden heeft deze rusteloze kerkvoogd te Milaan gehouden.
De tuchtmaatregelen, welke hij meende te moeten nemen tegen de nog overblijvende Humiliaten, gaven in 1569 aanleiding tot een aanslag op zijn leven, maar in 1571 volgde daarop van Rome uit de ontbinding van deze ontaarde orde. Al trachtte hij vurig naar een goede verstandhouding met het tijdelijk gezag, slechts langzaam gelukte het hem de twee machten, de kerkelijke en de burgerlijke, met elkander in vrede te doen leven. Veel droeg daartoe bij de onvolprezen edelmoedigheid, waarmede hij voor de bevolking zorgde ten tijde van pest en hongersnood. Deze man, die gewoonlijk maar drie uren sliep, zag na weinige jaren zijn krachtig gestel ondermijnd.
Hij werd in 1610 door Paulus V plechtig heilig verklaard. Zijn feestdag wordt 4 Nov. gevierd. Het hart van de H. Carolus wordt bewaard in de nationale kerk der Lombarden te Milaan.
Met voorliefde hebben hem de schilders afgebeeld, met de ciborie in de hand, terwijl hij aan pestlijders de H. Communie uitreikt.Lit.: A. Ratti (Pius XI), Acta ecclesiae Mediolanensis, II—III (Milano 1892-1896); C. Órsenigo-Dijkveld, Leven van den heiligen C. B. (Voorhout 1929); A. Sala, Documenti circa la vita e le opéré di san Carlo (3 dln, Milano 1857-1861) ; L.
Pastor, Charakterbilder kath. Reformatoren des XVI. Jahrh. (Freiburg i.B. 1924).
