Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

BREITENFELD

betekenis & definitie

een klein dorp, iets ten N. van Leipzig in Saksen gelegen, ontleent zijn bekendheid aan een drietal in zijn omtrek geleverde veldslagen. De eerste had plaats in de Dertigjarige Oorlog, nl. 17 Sept. 1631, tussen de Zweedse koning Gustaaf Adolf, die de Noordduitse Protestantse vorsten te hulp was gekomen, en Tilly, de tot dusver onoverwinlijke veldheer der Katholieke Ligue.

Deze slag bewees het overwicht van een beweeglijke tactiek, zoals Gustaaf Adolf die toepaste, over de stroeve Spaanse vechtkunst, zoals die nog bij zijn tegenstanders in zwang was. De slag begon nl. met een ruiteraanval van Tilly’s onderbevelhebber Pappenheim op Gustaaf Adolfs rechterflank, die afgeslagen werd. Een aanval op de Saksen evenwel, die zijn linkervleugel dekten, had succes. Nu trachtte Tilly door een schuinse opmars van het gros van zijn troepen naar Gustaaf Adolfs bedreigde kant de overwinning af te dwingen, maar de Zweden drongen zich, handig manoeuvrerende met hun artillerie, tussen Tilly en zijn kanonnen.

De laatste werden vermeesterd, Tilly’s terugtocht naar Leipzig afgesneden en de weg naar Midden- en Zuid-Duitsland stond voor de overwinnaars open.In de tweede slag, die 2 Nov. 1642, dus ook in de Dertigjarige Oorlog, geleverd werd, versloeg de Zweedse veldheer Torstenson de Keizerlijken onder aartshertog Leopold en Piccolomini, die optrokken om Leipzig te ontzetten.

De derde slag, geleverd 17 Oct. 1813, vormt een deel van de grote volkerenslag bij Leipzig.

Lit.: Opitz, Die Schlacht bei B. am 17. Sept. 1631 (Leipzig 1892).

< >