betekent in het algemeen de vrijmaking der boeren van hun persoonlijke afhankelijkheid, die in de vorm van lijfeigenschap of horigheid een onverbrekelijk bestanddeel van de feodale maatschappijvorm geweest is, omdat zij de economische voorwaarden schiep voor de sociale en politieke heerschappij van de grondbezittende adel, welke het meest typische kenmerk van het feodalisme mag heten. De tijd der Boerenemancipatie varieert, wat Europa betreft, van de 14de-19de eeuw.
De voorstelling, dat de kerkelijke politiek tijdens de Kruistochten op de Boerenemancipatie van invloed geweest is, geldt sinds lang als verouderd. Afgezien van Engeland, waar de Boerenemancipatie zeer vroeg valt, hebben de meeste boeren in West- en Midden-Europa hun vrijheid gekregen in of ten gevolge van de Franse grote revoluties (1789-1849). Het laatst en in haar gevolgen het belangrijkst is de vrijmaking van de Russische boeren (1861).Lit.: A. Cochin, L’abolition de l’esclavage, 2 dln (Paris 1861); G. F. Knapp, Die Bauernbefreiung und der Ursprung der Landarbeiter in den älteren Teilen Preuszens (2 dln, herdr. 1927); M. Bloch, Rois et serfs (Paris 1920); J. W.
Thompson, Economic and social history of the Middle Ages (New York 1928); G. G. Coulton, The Medieval village (Cambridge 1925); J. Mavor, Economic history of Russia, 2 dln (London 1925); P. Sorokin, Social Mobility (New York 1927).
