Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 26-08-2022

Blokvorming

betekenis & definitie

in politieke zin, is oorspronkelijk een term uit de Franse parlementaire practijk. Politieke partijen en andere groeperingen kunnen zich aaneensluiten tot een coalitie; krijgt deze een meer actief en agressief karakter, dan is men geneigd te spreken van een blok. Aldus de aaneensluiting van Republikeinen, die zich in 1899 vormde rondom Waldeck-Rousseau en bekend stond als het Bloc de la défense républicaine.

Op soortgelijke wijze heeft de Franse parlementaire geschiedenis verschillende blocs gekend. Dezelfde term is later gebruikt voor een groepering van andere aard in het Amerikaanse Congres, toen in 1921 Congresleden van beide partijen het Farm Bloc vormden. Deze formatie was in staat ter wille van landbouwbelangen bepaalde maatregelen te bevorderen en andere te verhinderen, tegen de overheersende partijpolitiek in.In de internationale politiek is men van blokvorming eerst later begonnen te spreken. Ook hier is de term kennelijk bedoeld om een zekere mate van agressiviteit aan te duiden. Aldus in de eerste jaren na Wereldoorlog II in tal van officiële uitlatingen het onderscheid, gemaakt tussen een Westelijke Unie en een Westelijk blok. Het laatste wenste men, ter geruststelling in het bijzonder van de Sovjet-unie, uit te sluiten. Intussen zijn het spraakgebruik en de diplomatieke terminologie nog niet ver genoeg ontwikkeld om een definitie mogelijk te maken. Ook ontbreken tot dusver — anders dan in de parlementaire practijk — voorbeelden van internationale aaneensluitingen, coalities en andere groeperingen, die algemeen onder de naam blok hebben bekend gestaan.

PROF. MR A. J. P. TAMMES

Lit.: R. K. Gooch, Bloc, Parliamentary in: Enc. Social Sciences.

< >