letterlijk: liefde voor het boek, noemt men het verzamelen van zeldzame of kostbare boeken. Aanleiding hiertoe kan zijn de inhoud of de uitvoering van het boek.
Zo komen onaanzienlijke eerste drukken van beroemde schrijvers voor de verzamelaar evenzeer in aanmerking als op bijzondere wijze gebonden werken zonder inhoud. In de meeste gevallen zal echter een fraaie uitvoering samenvallen met een grote betekenis van de tekst. In de Griekse en Romeinse Oudheid werden de beste afschriften der klassieken verzameld, in de middeleeuwen fraai verluchte handschriften, met de Bijbel als hoogtepunt. In de tijd van het humanisme kwamen de klassieken der Oudheid en de kerkvaders daarbij. Na de toepassing van de boekdrukkunst zijn het de met veel zorg vervaardigde folianten en uit de steeds wassende stroom van gedrukte boeken wordt door de verzamelaars steeds weer ten koste van grote financiële offers het mooiste voor hun bibliotheken verworven, waartoe de boekenveilingen, die zich in de 17de en 18de eeuw ontwikkelen, o.a. de mogelijkheid scheppen. In de 19de eeuw ontwikkelt de bibliophilie zich in nationale richting, terwijl langzamerhand de taak der verzamelaars door de grote bibliotheken wordt overgenomen.
Het begrip bibliophilie krijgt een beperkter betekenis: men verstaat er thans meer onder de verzamellust van particulieren, die daarbij in het bijzonder zeer fraai en kunstzinnig vervaardigde boeken op het oog hebben. Er ontstaan verenigingen van bibliophielen, die voor haar leden teksten van bijzondere betekenis laten drukken, waarbij dan wel de namen dezer leden in de voor hen bestemde exemplaren worden gedrukt. Zo vindt men in Nederland de „Nederlandsche Vereeniging voor druk- en boekkunst” en de vereniging „De Roos”.TH. WINK
Lit.: R. van der Meulen, Over de liefhebberij voor boeken (1896); E. Bogeng, Die groszen Bibliophilen (1922); K. Löffler u. J. Kirchner, Lex. d. gesamten Buchwesens (1935-1937); G. H. Pannekoek, De herleving van de Ned. boekdrukkunst sed. 1910 (1925); L’Art typographique dans les Pays-Bas depuis 1892 (1929).
