Italiaans bouwmeester en beeldhouwer (Settignano 18 Juni 1511 — Florence 22 Apr. 1592). Na een leertijd in zijn vaderstad, o.a. bij Baccio Bandinelli, trok hij naar Venetië, waar hij een tijdlang op het atelier van den beeldhouwer Jacopo Sansovino werkte.
Vervolgens verbleef hij te Padua (1544-1550) en te Rome (1550-1555) om zich omtrent 1555 voorgoed te Florence te vestigen. Uit zijn beeldhouwwerk blijkt een bijna slaafse afhankelijkheid van Michelangelo, wiens Medici-graven in de San Lorenzo hem voornamelijk tot voorbeeld dienden. Als bouwmeester legt hij heel wat meer oorspronkelijkheid aan de dag. Naast Palladio en Alessi is Ammanati, vooral wat de bouw van paleizen betreft, een van de grootmeesters van het Barok. Zijn werken zijn koel en groots. De gevels hebben een ver uitspringende kroonlijst boven een rustige, door horizontale lijnen verdeelde wand, waarin weinig of geen ornament is aangebracht. Venster omlijstingen, hoeken en portalen voorziet hij van een sprekende rustica: bekleding met aan de front zijde onbehouwen steen. Voornaamste bouwwerken zijn: gevel en binnenplaats van het Collegio Romano en het Palazzo Ruspoli te Rome, de S. Trinita-brug en de voleinding van het door Brunelleschi begonnen Palazzo Pitti te Florence, het binnenhof van het klooster S. Spirito, Palazzo Mondragone en Pucci te Florence en Palazzo Ducale te Lucca. Voornaamste beeldhouwwerken: Pisa, Dom: God de Vader, omgeven door Engelen (reliëf, 1536), Florence, Piazza della Signoria, fontein (1571-1575)- Ammanati schreef een Trattato di Architettura (na 1550) in de geest van Vitruvius.DR JOHN B. KNIPPING
Lit.: Thieme-Becker, Künstlerlexikon I; A. E. Brine km ann, Barockarchitektur in den romanischen Ländern (Berlin-Babelsberg 1919); A. Haupt, Palastarchitektur von Oberitaliën und Toskana (Berlin 1922); L. Biagi, Di Bartolommeo Ammanati e di alcune sue opere, in: L’Arte, XXVI (1923).
