Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-10-2024

ASA FOETIDA

betekenis & definitie

is vermoedelijk de hars, ook wel duivelsdrek genoemd, afkomstig van een Umbellifeer (Schermbloemige) Ferula asa foetida L., een kruidachtig gewas, dat thuis hoort in de boomloze zoutsteppen van Perzië en Afghanistan, en waarschijnlijk ook van enige verwante soorten. De plant vormt een grote rozet van samengestelde bladeren en in het vijfde levensjaar ontwikkelt zich daaruit in enkele weken tijds een zeer grote bloemstengel, die van de basis af vertakt is en talrijke bloemschermpjes draagt.

Alle delen van de plant, vooral de zeer zware wortel, geven overvloedig melksap, waarin de hars aanwezig is.Men wint de hars, die als Hingra-asa in de Europese handel komt, doordat de herders de bladrozetten gaan verwijderen, zo gauw als deze beginnen te verwelken, dat is tegen de tijd, dat de bloemstengel zich zou gaan ontwikkelen; de wortel wordt dan tevens gedeeltelijk blootgelegd en tegen uitdrogen beschermd, door er de afgesneden bladeren, met stenen bezwaard, op te leggen; in sommige streken bouwt men er echter van takken en bladeren een zgn. „dom” overheen, die naar het N. open gelaten wordt. Na korte tijd komt men weer terug en snijdt nu van de wortel een schijf af, waardoor melksap, de „chir”, uittreedt, die men enige dagen later afkrabt. Het eerste melksap is vrij dun, maar door het afsnijden telkens te herhalen, treedt ten slotte veel dikker melksap uit, de zgn. „pispaz” die veel meer handelswaarde heeft. Men gaat zo door tot de wortel geheel opgesneden is; in tal van streken is de plant op deze wijze dan ook geheel uitgeroeid. De hars wordt verpakt in leren buidels of bokkenvellen. In sommige streken snijdt men echter de stengels in en wint daaruit de hars; de plant sterft dan niet af.

Uit Bombay overzee, doch ten dele via voor-Indië, komt de Hingra-asa in de Europese handel. Naast de Hingra-asa onderscheidt men nog de veel betere Hing-asa, die gewonnen wordt door het afsnijden van de wortelkop van een nog niet zeker bekende Ferula-soort, vermoedelijk F. alliacea Boiss. Men snijdt ook hier telkens een schijf van de wortel af, maar brengt die schijven met de aanklevende hars in de handel. Dit artikel is driemaal zo duur. Het wordt eveneens in huiden verpakt. In de handel onderscheidt men de Asa foetida in massa en in lacrymis. De beste soort in lacrymis bestaat uit 4 cm grote, amandelachtige stukken, die door autoxydatie roodbruin zijn, doch van binnen porseleinwit en opaalachtig.

Door de lucht wordt het breukvlak eerst roserood, dan perzikbloedrood en ten slotte bleekbruin. De hars heeft een niet onaangename lookgeur en smaakt bitter. Met water krijgt men een emulsie. Bij verwarmen in water ontstaat een geur als van vanilline en benzoë. De soort in massa is een bruine, homogene substantie, die veel sterker geur heeft en onaangenaam smaakt. De hars wordt pharmaceutisch gebruikt tegen hysterie en als wormverdrijvend middel. Hingra-asa bestaat uit: 61,4 pct in aether oplosbare hars, 25,1 pct gom, 6,7 pct aetherische olie, 1,28 pct vrij ferulazuur, 2,36 pct water, 0,06 pct vanilline en 2,5 pct verontreinigingen.

DR A. KLEINHOONTE.

< >