is de naam van een Italiaanse provincie in Toscane, zomede van haar hoofdstad. De provincie heeft op 3203 km2 (1936) 301 000 inw.
De hoofdstad ligt op 277 m hoogte aan de spoorweg van Florence naar Rome, boven het dal van de Chiana. Zij telt (1936) 60 284 inw., waarvan het kleinste deel in de eigenlijke stad, welke vroeger veel groter is geweest, zoals men uit de voormalige en thans nog zichtbare omvang der stad en uit de talrijke kerken kan opmaken. Het stadhuis is van 1333. Aan de Piazza Grande verheft zich een kerk op de grondslagen van een heidense tempel. In de Dom is een altaar van Giovanni Pisano. Arezzo is de zetel van een bisschop.
Zij heeft een beroemde Academie van Kunsten en Wetenschappen, een boekerij, een belangrijk archief, een museum van oudheden en een verzameling schilderijen. Er zijn laken- en zijdeweverijen, looierijen, ververijen en fabrieken van landbouwwerktuigen. In Arezzo werd in de Romeinse tijd aardewerk vervaardigd, dat als terra arretina bekend was. Deze stad is de geboorteplaats van vele beroemde mannen, zoals Maecenas, Petrarca, Pietro Aretino, Guido van Arezzo, Guitton d’Arezzo, Leonardo Bruni, Cesalpini, Redi, paus Julius II, maarschalk d’Ancre en Vasari.Arezzo droeg voorheen de naam Arretium en was de tweede onder de Twaalf Etrurische steden. Zij sloot reeds in 308 v. Chr. een verbond met Rome. In de 2de Punische Oorlog (218-201 v. Chr.) verhinderden de Romeinen haar afval door een overrompeling en noodzaakten de inwoners om, onder meer, wapens te leveren voor 33 000 man. Gedurende de Burgeroorlogen had zij veel van Sulla, en ten tijde der Volksverhuizingen veel van de Goten en de Langobarden te lijden.
Later ontwikkelde zich onder de bescherming van haar hechte muren een zelfstandige republiek. In de strijd van de Welfen en Gibellijnen stond zij aan de zijde van deze laatsten vijandig tegenover Florence en leed tegen hen in de slag bij Campaldino (1289), waarin ook Dante zijn leven waagde, een beslissende nederlaag. Omstreeks het midden van de 16de eeuw werd zij aan het gebied van Cosimo de’ Medici toegevoegd en behoorde na die tijd aan Toscane, waarmede zij werd ingelijfd in het koninkrijk Italië.
In Wereldoorlog II is Arezzo tijdens de opmars der geallieerden door Italië naar de „Gotenlinie” door artilleriebeschietingen ernstig beschadigd.
DRS H. BOMER
Lit.: L. Falciai, Storia di Arezzo dalle origini alla fine del Granducato Lorenese (Arezzo 1928).
Kunsthistorisch.
Arezzo was eertijds beroemd om zijn ceramisch vaatwerk. Het heeft verschillende eminente kunstenaars voortgebracht, o.w. Margaritone d’Arezzo, bouwmeester, beeldhouwer en schilder (13de eeuw), Spinello Aretino, schilder (1333_,1410) en Giorgio Vasari, schilder en bouwmeester (1511-1574).
De voornaamste monumenten zijn:
1° de Santa Maria della Pieve, een driebeukige bouw op basilikaal plan met een ronde absis en een vijfschepige crypte, uit de 11de eeuw;
2° de in Romaanse stijl opgetrokken Dom, begonnen door Margaritone (1278) en in gothische trant voltooid in de 16de eeuw. Zij heeft een driebeukig, basilikaal grond plan. De gevel is modern (Dante Viviani, 1901-1911). Het sierlijke portaal aan de zuidzijde wordt bekroond door een wimperg. Boven het hoofdaltaar is de Area di San Donato op 12 pijlers opgetrokken, werk van Giovanni di Fr. Fretti uit Arezzo en Betto di Francesco uit Florence (1369-1375). In de kapellen bevinden zich graftomben van bisschop Guido Tarlati en van diens neef Guiccio, beide door Agostino di Ventura uit Siena (begin 14de eeuw). Piero della Francesca’s fresco, de H. Magdalena voorstellend, dateert uit 1466; voorts bevinden er zich fraaie terracotta’s van Andrea della Robbia (1435-1525).
Op de plaats van een Romaans bedehuis bouwde Fra Giovanni da Pistoja in 1322 e.v. een brede eenschepige kerk, de S. Francesco; in de hoofdkapel schilderde Piero della Francesca (1452-1466) in fresco de legende van het H. Kruis, profeten en Boodschap van de engel aan Maria. Uit 1333 stamt het zware Palazzo Comunale. Het Palazzo della Fraternità heeft een gothische gevel uit 1375 en werd in Renaissance-stijl harmonisch voltooid omtrent 1460.
Niet ver van de stad bevindt zich de I5de-eeuwse Santa Maria delle Grazie, een eenschepig gebouw, met portico en voorhof door Benedetto da Maiano (1442-1497) en een marmeren hoogaltaar van Andrea della Robbia.
In Renaissancestijl trokken Bartolomeo della Gatta en daarna de oudere Antonio da Sangallo de Santissima Annunziata op (1491-1517) met een fraai en licht inwendige.
Uit de 16de eeuw stamt de zgn. Badia, een abdijkerk, aan de HH. Flora en Lucilla gewijd, door Vasari vergroot en versierd. De kerk heeft drie beuken en een zeer rijk besneden koorgestoelte. Naast het hoogaltaar verheft zich het „Ciborio” van Benedetto da Maiano. De aangrenzende abdij, nu Palazzo di Badia, heeft in het pand twee aan Vasari toegeschreven elegante loggia’s en in de refter een schilderwerk van hem uit 1548: de bruiloft van Esther en Ahasverus.
In het Museo Civico bevinden zich tal van Etruskische en Romeinse oudheden, een rijke verzameling antieke vazen en schalen, middeleeuwse beelden, reliekhouders, majolicawerk, ivoren en bronzenen schilderij en van Margaritone, Luca Signorelli, Vasari e.a.
DR JOHN B. KNIPRING
Lit.: L. Falciai, Storia di Arezzo (Arezzo 1928) ; A. dal Vita, Il duomo di Arezzo (Milano 1915).
