of Koninkrijk Provence is de naam van een rijk, dat in 879 werd gesticht door graaf Boso, gunsteling van koning Karel den Kale van West-Francië, die over dit gebied heerste. Boso had zich een sterke positie weten te verzekeren in het Bourgondische gebied, waar hij vertegenwoordiger was van den koning, houder van verschillende graafschappen en grootgrondbezitter.
Hij maakte gebruik van de verwikkelingen, die op de dood van koning Lodewijk den Stotteraar (zoon van Karel den Kale) volgden, om zich door een aantal wereldlijke en geestelijke groten, op de rijksdag te Mantaille (bij Vienne) vergaderd, te laten uitroepen tot koning van Burgundia. Na harde strijd tegen de Duitse en Franse Karolingen bleef zijn rijk, hoewel aanzienlijk verminderd, bestaan. Het omvatte toen de provincies Vienne en Lyon, het gebied tussen Rhône en Alpen, een deel van Savoye en Zwitserland. Tussen 889 en 934 bestond tevens een koninkrijk Bourgondië, dat zich van het voorgaande had losgescheurd. De laatste koning van Arelate, Rudolf III (993-1033), benoemde den Duits-keizer Hendrik II tot zijn erfgenaam. Koenraad II, Hendriks opvolger, had echter af te rekenen met geweldige tegenstand vanwege opstandige heren uit Arelate en uit Frankrijk, doch hij slaagde erin zijn gezag te vestigen en liet in 1038 zijn zoon Hendrik, later keizer Hendrik III, op de rijksdag te Solothurn tot koning van Arelate kronen.
Arelate behoorde voortaan tot het Duitse rijk, al bleven sommige tekenen van zijn afzonderlijk bestaan voortleven, nl. het bestaan van een afzonderlijken kanselier van Arelate. Na de ondergang der Hohenstaufen ging een groot deel van dat gebied broksgewijze over naar het Franse rijk.PROF. DR J. DHONDT
Lit.: R. Poupardin, Le royaume de Provence sous les Carolingiens (Paris 1901); Idem, Le royaume de Bourgogne (Paris 1907).
