de hoofdpersoon van een roman, die vermoedelijk van Griekse oorsprong is, doch ons in een Latijnse bewerking, ongeveer uit de 5de eeuw n. Chr. daterend, bekend is, en in de middeleeuwen in nagenoeg alle talen van Europa is overgebracht.
Daarin worden de avonturen verhaald van den Syrischen koningszoon Apollonios vóór en na zijn huwelijk met de dochter van koning Archestrates van Cyrene. Hij verliest zijn vrouw, die als een schijndode in een kist in zee geworpen, doch gered wordt en priesteres van Diana te Efeze wordt; zijn dochter Tarsia wordt door zeerovers geschaakt en aan een Mytileensen bordeelhouder verkocht, doch zij weet haar kuisheid te bewaren; ten slotte vinden allen elkaar terug en Apollonios wordt koning van Cyrene. De roman is als volksroman sterk verspreid geweest; Shakespeare heeft daaraan de stof voor zijn Pericles ontleend; een bewerking in Griekse rijmende verzen werd als volksboek te Venetië gedrukt (1534 en later). De historie van Apollonios komt voor in de Nederlandse vertaling der Gesta Romanorum, uitgegeven in 1481, 1483 en 1484. Die vertaling is bijna woordelijk gevolgd in Die schoone en die zuverlicke historie van Apollonios van Thyro, uitgegeven te Delft in 1493.Bibi.: G. Penon, Bijdragen tot de geschiedenis der Nederlandsche letterkunde I, pag. 77-182 (Groningen 1881) (Uitgave van het Ned. volksboek); A. Riese, Leipzig 1893 (uitg. van het Lat. volksboek).
Lit.: Klebs, Die Erzählung von Apollonius aus Tyrus (Berlin 1899); E. Rohde, Der Griech. Roman und seine Vorläufer, 3. Aufl. (Leipzig 1914).