(Latijn = de daden der Romeinen) is de titel van een ca 1300, waarschijnlijk in Engeland, ontstane verzameling in het Latijn geschreven legenden, waarvan bijna een derde deel ontleend is aan schrijvers van de klassieke Oudheid (Cicero, Seneca, Valerius Maximus enz.). In talloze handschriften, later ook in drukken, zijn ze over geheel Europa verspreid en tot in de 18de eeuw gelezen, al of niet in vertaling.
De oudste Nederlandse druk van de vertaling dateert van 1481. Tal van latere schrijvers (Boccaccio, Chaucer, Shakespeare, Hans Sachs, Burkard, Waldis e.a.) ontleenden er hun bouwstoffen aan.Bibl.: Gesta romanorum, ed. H. Oesterley (Berlin 1872; nach der Innsbr. Hs. (Erlangen 1890); ed.
W. Dick (1890). Vert.: ins Deutsche übertr. v. J.
G. Th. Graesse (Dresden 1842, herdr. 2 dln Leipzig 1905); Auswahl v. H.
Hesse (1926, Inselbücherei 388); Engl, transl. by Ch. Swan, rev. by W. Hooper (London 1905).
Lit.: Joh. Bolte u. Georg Polivka, Anmerkungen zu den Kinder u. Hausmärchen der Brüder Grimm, IV (Leipzig 1930),
