is de naam van verschillende koningen van PORTUGAL.
Alfonsus I,
de Veroveraar, eerste koning van Portugal (1112 - Coïmbra 6 Dec. 1185), was de zoon van Hendrik van Bourgondië, graaf van Portugal. Hij ontnam in 1128 aan zijn moeder, Theresia van Castilië, het regentschap en maakte zich onafhankelijk van Leon. Na de overwinning op 26 Juli 1139 van Ourique op de Moren, liet hij zich tot koning van Portugal uitroepen (1139). Met een aantal Duitse, Vlaamse en Engelse Kruisvaarders veroverde hij Lissabon (25 Oct. 1147), breidde zijn grenzen aanmerkelijk uit en regelde de troonopvolging en de rechtspleging.
Lit.: F. de Almeida, Historia de Portugal, I (1922); Historia (ie Portugal (uitgeg. onder leiding van Damiao Peres), II (1929).
Alfonsus II
de Dikke (el Gordo), koning van Portugal (Coïmbra 1185-1223), streed veel tegen de Mohammedanen en trachtte de koninklijke macht uit te breiden ten nadele van de clerus.
Lit.: Zie onder Alfonsus I.
Alfonsus V
de Afrikaan (Cintra 15 Jan. 1432 - 28 Aug. 1481), koning van Portugal, was bij de dood van zijn vader, koning Eduard (9 Sept. 1438), slechts zes jaar oud. Zijn moeder, Eleonora van Castilië, nam het regentschap waar. Hiertegen kwam opstand in 1440, zodat de infant Pedro, oom van den koning, regent werd. Toen de jeugdige koning in 1448 meerderjarig werd verklaard, ontstond een strijd met zijn oom; dit conflict, veroorzaakt door Alfonsus, graaf van Barcellos en later hertog van Bragança, eindigde met de nederlaag en de dood van den gewezen regent. Na de inneming van Constantinopel door de Turken (1453) gaf koning Alfonsus gehoor aan de oproep van paus Calixtus III en nam deel aan de strijd tegen de Islam. Hij zette aldus de expedities van Johan I voort tegen Marokko en veroverde er Alcazar (Ksar-es-Srir) (1458), Casablanca (Anfa) en Tanger (1471). Later wilde hij, als verloofde van Juana la Beltraneja, die voor de dochter doorging van Hendrik IV van Castilië, zijn aanspraken op die troon doen gelden tegenover Ferdinand den Katholieke en Isabella. Van alle kanten in het nauw gebracht en op 1 Mrt 1476 bij Toro verslagen, moest hij Spanje ontruimen en bij de vrede van Alcaçovas op 9 Sept. 1479 afstand doen van al zijn rechten op Castilië en Leon. Hij trachtte toen een verbond te sluiten met Frankrijk, doch toen dit mislukte, besloot hij in een klooster te gaan en stierf gedurende zijn reis derwaarts te Cintra in 1481. Hij beschermde den eersten groten Portugesen schilder Nuno Gonçalves, en was een vriend der letteren.
Lit.: Historia de Portugal (ed. D. Peres), II (1929); Almeida, Historia de Portugal, II.
Alfonsus VI
koning van Portugal (Cintra 1643- 1683), kwam in 1656 aan de regering onder regentschap van zijn moeder, die in 1662 dit ambt wilde blijven bekleden wegens het wrede karakter van haar zoon. Hij verjoeg haar echter. Hij huwde in 1666 met prinses Maria Francesca van Savoye, die, door hem verstoten, met behulp van maarschalk F. v. Schomberg hem op 23 Nov. 1667 van de troon stootte en tot abdicatie en ontbinding van haar huwelijk wegens geestesziekte dwong. In 1669 werd hij naar het eiland Terceira verbannen. Hij werd vervangen door zijn gemalin, als regentes van prins Pedro. Later verbleef Alfonsus te Cintra. In zijn korte regering hadden zijn troepen de Spaanse legers tweemaal verslagen (in 1663 bij Almexial en in 1665 bij Villaviçosa) en zo de onafhankelijkheid van Portugal gehandhaafd.
