voluit Septimia Zenobia (Aramees: Septimia Batzabbai), vorstin van Palmyra (3de eeuw n. Chr.), Grieks opgevoed door Longinus, regeerde na de dood van haar man Odaenathus of Odainat (wiens tweede vrouw zij was en die wellicht door haar toedoen tussen 30 Aug. 267 en 29 Apr. 268 werd vermoord) in naam van haar onmondige zoon Athenodoros (Wahballat), wie zij de titels schonk van consul, dux Romanorum en imperator.
Zij droomde van de schepping van een groot karavanenrijk en slaagde er inderdaad tijdelijk in, deze droom te verwezenlijken: Syrië, Egypte en een deel van Klein-Azië werden door haar veroverd (271/272). Keizer Aurelianus trad voorlopig niet tegen haar op; maar toen zij haar zoon tot Augustus en zichzelf tot Augusta proclameerde, greep hij in. Hijzelf en zijn generaal Probus, de latere keizer, heroverden Egypte, Klein-Azië en Syrië. Ten slotte werd ook Palmyra genomen (en verwoest) en Zenobia en haar zoon gevangengenomen. Zij werd meegevoerd in Aurelianus’ triomf (274) en sleet de rest van haar leven als een Romeinse matrone te Tibur. Dat haar imperialisme, hoe kort ook, succes oogstte, is een duidelijk symptoom van de verzwakking van het Rom. rijk in de derde eeuw.Lit.: J. G. Février, Essai sur l’histoire de Palmyre (Paris 1931); M. Rostovtzeff, Caravan Cities (1932); J. Starcky, Palmyre (Paris 1952).
