is een verschijnsel bij planten, dat men kan waarnemen door de planten boven de wortels af te snijden. In sommige gevallen ziet men dan vloeistofdruppels op het snijvlak uittreden terwijl, wanneer men een manometer op de wortelstomp bevestigt, deze een positieve druk aanwijst.
Deze waarneming is reeds in de 18de eeuw door Hales verricht. De verklaring van de worteldruk moet waarschijnlijk gezocht worden in het feit, dat de gehele wortel fungeert als een osmometer, waarin de oplossing in het xyleem door een semipermeabele laag schorscellen van het water in het milieu wordt gescheiden (z osmose).De concentratie aan opgeloste stoffen in het xyleem ontstaat, doordat bij de stofopname zouten worden opgenomen en in het xyleem worden afgescheiden, dan wel doordat de reservestoffen in de xyleemparenchymcellen gehydrolyseerd worden en in oplossing gaan. Men ziet de worteldruk dan ook het best in het voorjaar. Bij een sterke transpiratiestroom (z waterhuishouding) blijft de concentratie aan opgeloste stoffen in het xyleem laag, daar alles omhooggevoerd wordt en treedt geen worteldruk op. Wordt de transpiratie onderdrukt, bijv. in zeer vochtige omgeving, dan kan daarentegen de worteldruk zo sterk worden, dat ook in de intacte plant uit de uiteinden der bladvaatbundels waterdruppels uitgeperst worden (guttatie of druppelen). Een algemeen verschijnsel bij planten, dat in dit verband genoemd moet worden is de bloeding: het uittreden van, dikwijls suikerrijke, vloeistof na verwonding. Deze bloeding kan eveneens op worteldruk berusten, bijv. bij de wingerd, de esdoorn en de berk (berkenwijn). In andere gevallen berust het op geheel andere verschijnselen: op de aansnijding van een melksapvat, zoals bij Hevea (z klieren en secretie) of op de sapstroom in het phloeem (phloeembloeding, Z stoftransport).
