graaf van Nassau, stadhouder van FRIESLAND, GRONINGEN EN DRENTE (Dillenburg 13 Mrt 1560 - Leeuwarden 13 Juli 1620), was de oudste zoon van Jan de Oude. Hij werd met Maurits en de andere Nassau’s te Dillenburg opgevoed en aan de Calvinistische hogeschool te Heidelberg.
Met graaf Jan kwam hij in 1577 in de Nederlanden, bracht een bezoek aan Engeland en trad in 1579 in Staatse dienst. Weldra gaf hij blijken van bekwaamheid, vooral toen hij bij het verraad van Rennenberg ijlings als bevelhebber der ruiterij naar Friesland ging en dit gewest voor de Unie wist te behouden en in een moeilijke guerrilla tegen Verdugo te verdedigen. In het begin van 1584 werd hij luitenant-gouvemeur en enkele maanden later volgde hij de prins op als stadhouder van Friesland (16 Oct. 1584). Èn door zijn militaire bekwaamheid èn door zijn streng Calvinistische gezindheid kreeg hij er groot aanzien. In 1587 huwde hij met Anna, de dochter van prins Willem, die echter reeds in 1588 overleed.
Hij stond de jonge Maurits met raad en daad terzijde en samen bouwden zij de nieuwe strategie op, die vervolgens zo gelukkig door hen werd toegepast. Hij maakte alle belegeringen van Maurits mede en had vooral groot aandeel aan de verovering van Groningen, waarna hij stadhouder van Stad en Lande werd, evenals van Drente. Veel deed hij hier voor de invoering van het Calvinisme, o.a. door de stoot te geven tot de oprichting der hogeschool te Franeker (later tot die te Groningen). Evenals Maurits was hij gekant tegen een vrede met Spanje, maar toen het slechts tot een wapenstilstand zou komen, werkte hij hieraan mede en was een der onderhandelaars te Antwerpen. In de twisten van het Bestand koos hij ijverig partij voor de Contra-remonstranten en bracht ook Maurits er toe hen te steunen; hij ried Maurits aan tot krachtige maatregelen en bevorderde de bijeenroeping van de Staten-Generaal. Toen de eenheid in de kerk hersteld was en de stadhouder had gewonnen, drong hij bij Maurits erop aan het leven van Oldenbarnevelt te redden.
Lit.: Archives de la Maison d’Orange Nassau, p.p. G. Groen van Prinsterer, II, 1/2 (1857), Ubbo Emmius, Commentarius de vita et morte Dom. Guil. Ludov. Comitis Nassovii (1621); L.
H. Wagenaar, Het leven van graaf Willem Lodewijk (1904).
