Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 05-01-2022

Willem bartjens

betekenis & definitie

Nederlands schoolmeester (Amsterdam 1569 - Zwolle Juni 1638), stond sinds 1591 te Amsterdam aan het hoofd van een school en werd in 1618 door de magistraat van Zwolle aangesteld tot „francoysche schoolmeester”. Zijn naam leeft nog voort in de schertsenderwijze gebruikte uitdrukking,,volgens (de rekening van) Bartje(n)s”, d.i. zo nauwkeurig berekend als mogelijk is.

Bartjens heeft zich nl. in zijn tijd beroemd gemaakt door een rekenboek, als Cijfferinge voor het eerst verschenen in 1604, waarvan in 1626 reeds een 8ste druk verscheen (bewaard bleef een ex. van een latere druk uit 1632 in de Universiteitsbibliotheek te Amsterdam) en waarvan ook een 2de dl is verschenen; daarna verscheen Vernieuwde cijfferinge (1633), dat in 2 dln talloze malen werd herdrukt en later werd herzien, o.a. door Jan van Dam, Klaas Bosch, Hayke Haanstra e.a. De vernieuwde rekenkunst van Bartjens, uitgewerkt door G. Los Pz., verscheen nog te Rotterdam in 1831, waaruit blijkt dat het rekenboekje tot ver in de 19de eeuw op de scholen werd gebruikt.Lit.: C. P. Burger Jr. in Het Boek I (1912), 152 e.v., vgl. ald. XXIV (i936/’37), 192.

< >