een door pastoor J. M.
Schleyer te Lizelstetten bij Konstanz samengestelde, in 1880 gepubliceerde wereldtaal, is wat woordenschat betreft, hoofdzakelijk gebaseerd op het Engels, echter met zoveel veranderingen, dat deze taal er niet meer in te herkennen is (vol = world, pük = speak). Volapük heeft ondanks vele gebreken in korte tijd een groot aantal aanhangers gekregen. In 1889 bestonden er 283 Volapükistenverenigingen, leerboeken in 25 talen en 25 tijdschriften. Na het derde en laatste Volapük-congres (1889) verliep de beweging, door meningsverschillen en door de ondemocratische houding van Schleyer, die geen medezeggenschap van anderen erkende. Uit Volapük is voortgekomen het Idiom-Neutral, dat echter eerder een nieuwe taal, dan een verbeterd Volapük genoemd moet worden en dat zich geen plaats heeft kunnen verwerven (z wereldtalen).G. P. DE BRUIN
Lit.: Servaas de Bruin, Volapük, dat is de wereldtaal. Spraakkunst van Joh. M. Schleyer (1884); E. Drezen, Historio de la mondolingvo (Leipzig 1932); A. de Jong, Leerb. d. wereldtaal (Volapük) (1932); W. J.
A. Manders, Vijf kunsttalen. Vergel. onderz. n. d. waarde v. h. Volapük, Esperanto, Ido, Occidental en Novial (1947).
