noemt men elke stof, die, in het menselijk of dierlijk organisme opgenomen, reeds in kleine hoeveelheden schade toebrengt aan dit organisme en daardoor ziekte of dood tot gevolg heeft. Een scherpe begrenzing van het begrip vergift is niet mogelijk.
De werking van een stof in het lichaam is afhankelijk van de wijze waarop, en de hoeveelheid waarin zij met het lichaam in aanraking komt en vaak ook van de omstandigheden, waaronder dit geschiedt. Tal van vergiften kunnen dan ook, onder zeer bepaalde voorwaarden, dienst doen als geneesmiddel; omgekeerd is elk geneesmiddel een potentieel vergift. De mogelijkheid, dat geneesmiddelen schadelijke bijwerkingen uitoefenen, staat de moderne arts steeds voor de geest. Geen krachtig werkend geneesmiddel is volmaakt en onder alle omstandigheden onschuldig. Sterker nog, er is geen enkele stof, die nooit schadelijk is. Wij kennen een watervergiftiging, een keukenzoutvergiftiging, een kaliumvergiftiging, hoewel water, keukenzout en kalium tot de voornaamste bestanddelen van het lichaam behoren.
Zelfs zuurstof, een der allernoodzakelijkste levensbehoeften, moet in bepaalde omstandigheden, waarin een tekort aan zuurstof bestaat, toch met de grootste voorzichtigheid worden toegediend, wil men een verergering van de toestand vermijden. Dit zijn echter uitzonderlijke toestanden. Practisch rekent men tot de vergiften alleen stoffen, die ook in normale omstandigheden en in kleine hoeveelheden gevaarlijk zijn.Er zijn organische, anorganische, plantaardige en dierlijke vergiften. Voorts kan men de vergiften indelen naar de aard van hun werking in vergiften, die vnl. plaatselijk werken op huid of slijmvliezen (zoals de etsende stoffen, sterke zuren, logen e.d.) en vergiften, die vnl. werken, nadat zij in het bloed zijn opgenomen en door het lichaam zijn verspreid. Naar de orgaansystemen, die daarbij het meest worden beschadigd, onderscheidt men dan bloedvergiften, hartvergiften, leververgiften, vergiften voor het centrale of periphere zenuwstelsel enz. De wetenschap der vergiften en vergiftigingen heet toxicologie, de herkenning en behandeling der vergiftigingen behoort tot de medische toxicologie, terwijl het opsporen en aantonen der gebruikte vergiften de taak is der chemische toixcologie.
DR H. J. VIERSMA.
