bij de cavalerie standaard genoemd, is het verenigingspunt van een militaire afdeling: in de 16de en 17de eeuw een compagnie, vervolgens een bataljon, thans een regiment. Reeds bij de Romeinen en oude Germanen waren veldtekenen in gebruik, bestaande in aan een stok bevestigde plastische dierafbeeldingen, met oorspronkelijk waarschijnlijk cultische betekenis.
Zo bij eerstgenoemden het signum met adelaar; in de Christelijke tijd het labarum met kruis. Reeds vroeg komen vaandels en banieren van doek voor (Oudhoogduits fano = doek), als het genoemde labarum, aanvankelijk meest langwerpig en in punten uitlopend, sedert omstreeks de 12de eeuw ook in eenvoudig rechthoekige of vierkante vorm. Het voeren van een banier was het voorrecht van de bannerheer of baron; lagere edelen voerden een kleinere en gepunte zgn. pannoen. In latere tijd gaat de naam over op het betrokken onderdeel: vendel voor een compagnie voetvolk, vaan voor een compagnie ruiterij. In kleuren, afbeeldingen en opschriften heerste grote verscheidenheid; eerst in en na de Franse tijd werd voor alle vaandels en standaarden een zelfde model vastgesteld: voor het Nederlandse leger een vierkante vlag van oranje zijde met goudborduursel, waarin het rijkswapen, het koninklijk naamcijfer en de naam van het korps, benevens de aanduiding van belangrijke krijgsverrichtingen waaraan het korps heeft deelgenomen; op de stok de Nederlandse Leeuw van verguld koper. Het vaandel wordt gedragen door een adjudant-onderofficier vaandeldrager, met voorgeschreven ceremonieel door een vaandelwacht onder bevel van een luitenant in de troep gebracht, en in het openbaar gegroet. Met het vaandel wordt de groet gebracht voor het Hoofd van de Staat. In de moderne tijd vervult het vaandel geen functie meer in het gevecht en wordt het dan ook niet in de strijd medegevoerd. Het heeft zijn waarde behouden als symbool van de eenheid en de eer van het korps en van de idealen waarvoor de krijgsman zo nodig zijn leven veil heeft.
