Spaans generaal (Ormaiztegui 29 Dec. 1788 Cegama 24 Juni 1835), had in de Spaanse opstand tegen de Franse overheersing een zo belangrijk aandeel, dat hij spoedig tot officier opklom.
Toen koning Ferdinand VII op de troon hersteld was, zette Zumalacarregui de strijd voort, nu aan de zijde der reactionnairen tegen de voorstanders der constitutie van 1812. Ook bij de opstand van 1820 en in de daarop volgende jaren steunde hij het gezag van de conservatieve koning, die hem in 1829 tot kolonel bevorderde en tot commandant van Ferrol benoemde. In de laatste jaren van Ferdinands regering waren de liberalen aan het hof machtig en moest hij zich terugtrekken.
Onmiddellijk bij het uitbreken van de Carlistenoorlog werd hij leider der Carlisten in Navarra. Met groot talent en veel toewijding organiseerde hij het verzet en Don Carlos benoemde hem dan ook bij zijn komst in Spanje tot zijn opperbevelhebber (Juli 1834). Hij behaalde enkele overwinningen, maar werd bij het beleg van Bilbao dodelijk gewond.
Lit.: Ant. Zaratiegui, Vida y hechos de don Tomas de Z. Barón de Artagan, Carlistas de antano, 1910.
