is de beweging van een vast omwentelingslichaam onder invloed van de zwaartekracht, wanneer één punt van het lichaam op de omwentelingsas vast is. Men noemt het lichaam dan wel tol.
Denkt men zich een tol waarvan het onderste punt vast blijft, dan zal, indien de as verticaal is, de beweging een rotatie om die vaste as zijn. Wordt echter de omwentelingsas niet verticaal geplaatst, terwijl het onderste punt weer vast blijft, dan zal men globaal een rotatie van de omwentelingsas rondom de verticaal door het vaste punt constateren en wel in dezelfde zin als die van de rotatie van de tol om zijn omwentelingsas. De rotatie van de omwentelingsas om de verticaal heet praecessie. Men constateert bovendien, dat de hoek van de omwentelingsas met de verticaal tussen twee waarden varieert: deze beweging heet de nutatie van de tolbeweging en is afhankelijk van de beginvoorwaarden; deze kunnen zodanig zijn, dat de nutatie niet bestaat. Een bijzondere tol is de zgn. gyroscoop.
Lit.: F. Klein-Sommerfeld, Theorie des Kreisels.
