Mongools veroveraar (Kesj, bij Samarkand, 1336- 19 Jan. 1405), ook Timoerlenk genaamd (de lamme Timoer), omdat hij wegens een wonde mank ging; op deze benaming berust zijn in Europese bronnen voorkomende naam Tamerlan. Toen de Mongoolse dynastie der Tsjagatajieden (z Tsjagataj) verzwakte, maakte hij zich van de heerschappij meester en liet zich in 1369 tot emir van Trans-Oxanië uitroepen.
Samarkand werd zijn residentie, die hij door verschillende bouwwerken verfraaide. De politieke onrust in de nabuurlanden gaf hem gelegenheid zijn gebied allengs uit te breiden, waarbij hij zich als kampioen van de Soennietische Islam opwierp. Tot 1380 was hij bezig met de verovering van Khwarizm (= Chiwa), terwijl het uiteenvallen van het Rijk der Gouden Horde hem gelegenheid gaf tot ver in Rusland door te dringen; ook Moskou is toen bezet. In 1380 begint de inval in Perzië, dat in 1392 geheel veroverd was, nadat hier en daar verschrikkelijke bloedbaden waren aangericht. In de volgende jaren vroegen de Russische aangelegenheden weer zijn aandacht, waarbij Timoer ten tweeden male Moskou bezette. Dan volgt in 1398 een inval in Vóór-Indië, dat tot de Ganges veroverd werd. In 1400 was het de beurt van Georgië en Klein-Azië, waar Timoer als vriend van de Byzantijnse keizer met sultan Bajezid I in conflict kwam. Nadat in 1401 onder allerlei gruwelen een veldtocht in Mesopotamië en Syrië had plaats gehad, trok Timoer weer naar Anatolië, nam na zijn overwinning bij Angora in 1402 sultan Bajezid I gevangen (z Bajezid I) en veroverde daarna het land tot aan de Aegeïsche Zee. In 1404 was hij weer terug in Samarkand waar hij een expeditie tegen China voorbereidde. Zijn dood verhinderde ten slotte deze veldtocht. De veroveringstochten van Timoer zijn een der bloedigste perioden van de Mohammedaanse geschiedenis. In naam van de godsdienst zijn bloeiende streken voor lange tijd verwoest, waardoor de Mohammedaanse cultuur in het Oosten een zware slag heeft gekregen. Intussen wordt Timoer, afgezien van zijn veroveringsfanatisme, als een rechtvaardig vorst geprezen. Een beschrijving van hem en zijn hof in Samarkand danken wij aan de Spaanse gezant de Clavijo.PROF. DR J. H. KRAMERS ♱.
