Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 18-10-2023

Theodor HEUSS

betekenis & definitie

Duits staatsman en geleerde (Brackenheim, Württemberg, 13 Jan. 1884), stamt uit een familie met een sterk liberale traditie. Hij studeerde te München en promoveerde in 1905 in de politieke wetenschappen.

Hierna begaf hij zich in de journalistiek en in 1912 werd hij hoofdredacteur van de Neckar-Zeitung te Heilbronn. In 1920 behoorde hij tot de oprichters van de ,.Deutsche Hochschule für Politiek” te Berlijn, waaraan hij hoogleraar werd. Van 1924-1928 en van 1930-1933 had hij voor de Demokratische Partei zitting in de Rijksdag. Hoewel een overtuigd tegenstander van het Nationaal-Socialisme, stemde hij in Mrt 1933 toch, evenals vrijwel alle niet-Marxistische Rijksdagleden, voor Hitler’s machtigingswet. Weldra moest hij zich echter uit de politiek terugtrekken, terwijl sommige van zijn werken in het openbaar verbrand werden. In 1936 trof hem een publicatieverbod. In de jaren van het Derde Rijk wijdde hij zich uitsluitend aan zijn studies en in 1937 voltooide hij zijn hoofdwerk Friedrich Naumann, waarin hij de gehele geschiedenis van het Duitse Liberalisme uit de tijd van Keizerrijk en Republiek behandelt.Na de bezetting van Duitsland werd Heuss minister van Eredienst in Württemberg-Baden (1945) en lid van de Parlementaire Raad te Bonn (1948). Tevens was hij voorzitter van de (liberale) Freie Demokratische Partei. Door zijn objectiviteit en rustig optreden won hij het vertrouwen van alle partijen en toen op 12 Sept. 1949 de eerste Bondspresident van de nieuwe (West-) Duitse Bondsrepubliek moest worden gekozen, viel de keuze op Heuss.

Bibl.: Schwaben u. der deutsche Geist (1915); Kriegssozialismus (1917); Die neue Demokratie (1920); Staat u. Volk (1926); Politik (1927); Das Wesen der Demokratie (1929); Hitlers Weg (1929); Die Rolle Hitlers im heutigen Deutschland (1932); Friedrich Naumann (1937); Hans Poelzig (1939); Anton Dohrn in Neapel (1940); Vom Genius der Forschung (1942); Die deutsche Nationalidee im Wandel der Geschichte (1946) Robert Bosch (1946).

< >