Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-10-2024

SNELLIUS-EXPEDITIE

betekenis & definitie

(9 Mrt 1929 - 15 Nov. 1930), was een grote Nederlandse oceanografische expeditie in de oostelijke zeebekkens van de Indische archipel, onder leiding van P. M. van Riel uitgevoerd met H.

M. „Willebrord Snellius” (commandant F. Pinke). Op 9 Mrt 1929 verliet het schip Den Helder; onderweg naar N.O.-Indië werden reeds hier en daar oceanografische waarnemingen gedaan.Op 27 Juli 1929 verliet de expeditie Soerabaja voor het eigenlijke doel: het onderzoek (zie diepzeeonderzoek) van de diepe bekkens in het oostelijk deel van de archipel. Hier werd in totaal een afstand van 33.700 zeemijlen afgelegd. Op dit zigzag verlopende traject werden door echoloding 32.451 dieptebepalingen verricht en in kaart gebracht. Op 371 stations werden, met gestopt liggend schip, op vele diepten tussen zeespiegel en zeebodem (tot op diepten van 10.000 m in de Mindanao-trog) temperaturen gemeten en monsters zeewater opgehaald (in totaal ongeveer 8000, behalve de oppervlaktemonsters die nog tijdens de vaart werden verzameld) ter chemische analyse. Op 8 plaatsen werd geankerd in grote diepten (tot 5000 m), hoofdzakelijk voor het verrichten van stroomwaarnemingen. Op bijna elk station werd plankton gevist, terwijl meermalen onder stoom met een sleepnet organismen uit diepere lagen werden opgehaald.

Op de stations werden, tegelijk met draadlodingen, monsters van de zeebodem uitgeponst (tot een max. lengte van ruim 2 m) of gehapt, voor geologisch onderzoek. De grootste diepte waaruit diepzeeslik werd opgehaald bedroeg ruim 10.000 m.

De expeditie heeft zeer belangrijke resultaten opgeleverd, vooral betreffende de nauwkeurige bodemtopografie van het onderzochte gebied en de eigenschappen en wijze van doorstroming en verversing van de wateren in de diepten der onderzochte zeebekkens.

Lit.: Snellius Reports, Vol. I-VI (Leiden 1933 e.v.); Verslagen Snellius-expeditie, Tijdschr. Kon. Ned. Aardr. Gen. 1929-1931.

< >