Frans schrijver (bij Clermont in Auvergne 6 Apr. 1741 - Parijs 13 Apr. 1794), begaf zich reeds op jeugdige leeftijd naar Parijs, waar hij meewerkte aan het Journal encyclopédique en aan de Vocabulaire Français. Voorts schreef hij toneelspelen, waarvan La jeune Indienne, in het toen geliefde sentimentele genre groot succes had. De Académie française, waarvan hij in 1781 lid werd, bekroonde zijn Eloge de Molière, die van Marseille zijn Eloge de La Fontaine (1774).
Zijn geschrift Des Académies werkte mee tot de opheffing in 1793 van de Académies, die hersteld werden in 1795 door de oprichting van het Institut de France. In 1789 nam hij met geestdrift deel aan de revolutie. De uitdrukking: „Oorlog aan de paleizen, vrede aan de hutten” is van hem, evenals: „Wat is de derde stand ? Alles. Wat heeft hij ? Niets”, die aan Siéyès de titel ingaf van zijn beroemde brochure.
Nadat hij enige tijd in dienst was geweest van Mirabeau, werd hij bibliothecaris aan de Nationale Boekerij, doch wegens zijn verzet tegen het Schrikbewind in de gevangenis gezet. Kort daarna op vrije voeten gesteld, werd hij weldra wederom met de gevangenis bedreigd, zodat hij een poging tot zelfmoord deed, ten gevolge waarvan hij overleed. Ook in Duitsland is hij veel gelezen.DR G. G. ELI.ERBROEK
Bibl.: La jeune Indienne (blijspel, 1764); Le marchand de Smyrne (blijspel, 1770); Mustapha et Zéangir (tragedie, 1778); Des Académies (1791); Pensées, Maximes et Anecdotes (1803). Œuvres, rec. par Ginguené, an III (1795)» 4 dln; Œuvres, publ. p. P.-R. Au guis, 1824-1825, 5 dln. Goede bloemlezingen: door A.
M. de Lescure (1882, 2 dln) en door R. de Gourmont (Les plus belles pages de Ch., 1906); De Maximes et pensées suivies de dialogues philosofiques zijn herdr. door Ad. v. Bever (Paris 1923), de Caractères et anecdotes eveneens (Paris 1924); de Maximes et Pensées, Anecdotes et Caractères zijn herdr. door L. Ducros (Paris 1928).
Lit.: G. Boissier, Ch., l’écrivain et le politique; Ch. et l’Académie française (in: L’Acad. franç. sous l’ancien régime, 1909). M. Pellisson, Ch., étude sur sa vie, son caractère et ses écrits (1895), V.
Bouiller, La Fortune de Chamfort en Allemagne in: Rev. de Litt. Comp. 1921; G. Gabor, Die Misanthropie Chamforts (Berlin 1928).
