is een door A. Sax in 1844 ontworpen muziekinstrument bestaande uit een klarinettenmondstuk op een koperen, parabolisch verwijdende buis, voorzien van een op de hobo gelijkend systeem van kleppen en gaten.
De volgende types vormen de saxophoonfamilie: sopranino, sopraan, alt, tenor, bariton, bas en contrabas. De hoogste types zijn recht, vanaf de altsaxophoon is het mondstuk en de klankbeker teruggebogen. De omvang van de saxophoon is volgens de notatie zoals in bijgaande fig. is afgebeeld. De meest gebruikte stemmingen zijn voor de sopranino, alt, bariton en contrabas Es, voor de overige Bes.De klank van de sopranino is een kleine terts hoger dan de notatie. Ieder volgend Es-instrument klinkt een octaaf lager. De klank van de sopraan is een grote secunde lager dan de notatie, de tenor klinkt een octaaf en de bas 2 octaven lager dan de sopraan. Bij sommige instrumenten kan de omvang in de hoogte worden uitgebreid. Het laagste toongebied van een saxophoon doet aan een koperen blaasinstrument denken, in de hoogte is de toon slanker, als van een klarinet. In harmonieorkesten worden regelmatig saxophoons gebruikt, meestal alt-, tenor- en baritonvormen. In het Franse operaorkest in de 19de eeuw werd een enkele saxophoon nogal eens voorgeschreven, o.m. door Meyerbeer, Massenet en Bizet.
In het symphonieorkest heeft de saxophoon geen vaste plaats weten te verwerven. Een uitzondering is bijv. het saxophoonkwartet in de Sinfonia domestica van Richard Strauss.
Een grote verbreiding en bekendheid verkreeg de saxophoon in de 20ste eeuw door de toepassing in de jazz-orkesten, waarbij vooral alt- en tenorvormen geliefd zijn. Een propagandist voor de saxophoon als serieus muziekinstrument is de virtuoos Sigurd Rascher, die reeds menig componist tot een concert voor zijn instrument heeft weten te inspireren, zoals Ibert, Glazoenof, Badings.
Lit.: E. Elsenaar, De saxophoon (1943).
