Lord, Brits staatsman (Londen 18 Aug. 1792 - Pembroke Lodge, Richmond Park, 28 Mei 1878), derde zoon van de hertog van Bedford, studeerde te Edinburgh en werd in 1813 lid van het Parlement. Hier werd hij spoedig de leider der hervormingsgezinde Whigs en ijveraar voor kiesrechtshervorming en opheffing van de Test-act.
In 1830 opgenomen in het ministerie-Grey bewerkte hij vooral de Reformbill, maar slaagde niet met zijn wet op de Anglicaanse Kerk in Ierland. Van 1834 tot 1841 was hij minister van Binnenlandse Zaken en later van Koloniën en bewerkte de aanneming van vele hervormingen: de nieuwe regeling van het bestuur der steden, de Ierse tiendwet, de nieuwe armenwetgeving, de organisatie van het openbaar onderwijs en de verbetering van het rechtswezen. Na het aftreden van Peel in Juli 1846 werd Russell (overtuigd voorstander van vrijhandel) eerste minister en lord van de schatkist, tot 1852 (zie Palmerston). Daarna maakte hij deel uit van het ministerie-Aberdeen en dat van Palmerston (1860). Aan Buitenlandse Zaken trachtte hij te bemiddelen in de Amerikaanse Burgeroorlog en nam het op voor Denemarken tegen Pruisen en voor Italië tegen Oostenrijk. In 1865 volgde hij Palmerston op als eerste minister, totdat hij na de verwerping van Gladstone’s kiesrechtvoorstel zich uit de regering terugtrok (1867).Bibl.: Essay on the History of the English Government and Constitutions (2de dr., 1873); William Lord Russell (1819); Memoirs of the Affairs of Europe, from the Peace of Utrecht to the Present Time (2 dln, 1824-1829); Correspondence of John, 4th Duke of Bedford (3 dln, 1842-1846); Memoirs, Journal and Correspondence of Thom. Moore (8 dln, 1853-1856); Memorials and Correspondence of C. J. Fox (3 dln, 1853-1857); Life and Times of C. J. Fox (3 dln, 1859-1867).
Lit.: Sir Spencer Walpole, Life of John R., 2 dln (1889); Stuart J. Reid, J. R. (in: Prime Ministers of Queen Victoria, 1895); Tilby, Lord John R. (1930).
