(„le bon Roi René”), titulair Koning van Sicilië, Jeruzalem, Majorca en Aragon, hertog van Anjou, Bar, Lotharingen, graaf van Provence enz. (Angers 16 Jan. 1409 - Aix 10 Juli 1480), was de tweede zoon van Lodewijk II* van Anjou en van Yolande van Aragon, en zwager van Karel VII van Frankrijk (z stamboom Anjou II). Hij verwierf in 1430 het hertogdom Bar van een oudoom van moederszijde en werd, ten gevolge van zijn huwelijk (1430) met Isabella van Lotharingen, in 1431 hertog van Lotharingen.
Hier had hij zijn opvolging te verdedigen tegen Anton van Vaudémont, die door Philips de Goede van Bourgondië werd gesteund. Bij Bulgnéville verslagen (2 Juli 1431), verbleef hij tot 1437 als gevangene te Dijon. Inmiddels erfde hij door de dood van zijn oudere broeder Lodewijk III* (12 Nov. 1434) en van Johanna II* van Napels (2 Febr. 1435) zowel Anjou en Provence als het koninkrijk Sicilië (Napels), waarmede de koningstitel van Jeruzalem verbonden was. Na zijn vrijlating trachtte hij zijn koninkrijk te veroveren, maar hij kon zich niet handhaven tegen Alfonsus V* van Aragon, door wie hij in 1442 uit Napels werd verdreven. In 1453 ondernam hij nogmaals een vergeefse veldtocht in Italië. Pogingen van zijn zoon Jan van Calabrië, die na het overlijden van René’s gemalin Isabella in 1453 hertog van Lotharingen werd, om Napels te herwinnen, leden in 1463 definitief schipbreuk.In 1466 nam René uit handen der opstandige Catalanen de kroon van Aragon aan (waarop hij van zijn moeder aanspraken had geërfd), doch de dood van Jan van Calabrië (16 Dec. 1470), die in Catalonië de Angevijnse belangen behartigde, maakte een einde aan dit avontuur. Toen op 27 Juli 1473 ook René’s kleinzoon en erfgenaam Nicolaas van Lotharingen overleed, erfde René van Vaudémont, zoon van René’s dochter Yolande Lotharingen, terwijl koning Lodewijk XI van 1474-1476 beslag legde op Anjou en Bar. Bij de dood van René in 1480 kwam het eerste hertogdom aan de Kroon; het tweede werd met Lotharingen verenigd. Provence, waar René sinds 1472 voortdurend verblijf had gehouden, viel ten deel aan een neef, Karel van Maine, doch toen deze, de laatste vertegenwoordiger van het Huis Anjou, 11 Dec. 1481 kinderloos overleed, vielen ook Provence en Maine aan de Franse Kroon. René, die in 1454 hertrouwd was met Johanna van Laval, had slechts uit zijn eerste huwelijk kinderen, o.a.: Jan (1426-1470), Lodewijk (1427-1443), Yolande (1428-1483), gehuwd met Ferry van Vaudémont, en Margaretha* (1430-1482), in 1445 gehuwd met Hendrik VI van Engeland.
Koning René was een kunstzinnig man en (op bescheiden schaal) een maecenas. In zijn residenties, Angers, Aix, Tarascon, bloeide een cosmopolitische cultuur. Of hij persoonlijk de schilderkunst heeft beoefend, zoals de overlevering wil, is onzeker, maar geschreven heeft hij o.m. een Traictié de la forme et devis comme on fait les tournois (ca 1451), de allegorische roman Livre du Cueur d’amours espris (1457), waarvan het handschrift (Wenen, Nationalbibliothek, Cod. 2597, uitg. O. Smital en E. Winkler, 3 dln, 1926) verlucht is door de onbekende „Meester van koning René”, de moraliserende tractaten Mortifiement de vaine plaisance (ca 1453) en L’Abuzé en court (1473) en het herdersdicht Regnault et Jearmeton (ca 1457). De Oeuvres complètes du roi René zijn uitgegeven door Th. de Quatrebarbes (4 dln, Angers 1844-1846).
DR A. G. JONGKEES
Lit.: A. Lecoy de la Marche, Le roi René (2 dln, 1875); Idem, Extraits des comptes et mémoriaux du roi René (1873); M. L. des Garets, Le roi René (1946); P. Champion, Le roi René écrivain (1925); R. Allain, La politique domaniale du roi René en Provence (in: Positions des thèses de l’Ec. nat. des Chartes, 1947)-.
