Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

Octavian GOGA

betekenis & definitie

Roemeens dichter en politicus (Rasinariin Transylvanië 1 Apr. 1881 -kasteel Ciucea 7 Mei 1938), stamde uit een geslacht van Zevenburgse dorpsgeestelijken. Goga is de typische vertegenwoordiger in het Roemeense cultuurleven van het nationale en bodemeigene geworden, en van het irredentisme.

Dit heeft hem trouwens niet verhinderd om zijn geliefde Hongaarse dichters Petöfi en Andreas Ady — deze laatste een persoonlijk vriend van hem — in het Roemeens te vertalen. Zijn activiteit in het toen aan Hongarije toebehorende Zevenburgen — hij stichtte er o.a. in 1902 het tijdschrift Luceafarul („De Morgenster”) — brengt hem in de gevangenis, en in 1905 wijkt hij uit naar het eigenlijke Roemenië. Daar verschijnen zijn eerste bundels gloedvolle gedichten Poezii (1905) en Ne chiama pamantul („Ons roept de grond”, 1909), waarin hij verdrukking en hoop schildert van de Zevenburgse Roemenen. In 1914 publiceerde Goga een toneelstuk Domnul Notar („Mijnheer de Notaris”) en in 1916 zijn Cantece fara tara („Liederen zonder land”), waarin hij de neutraliteitspolitiek van zijn regering aanvalt.In de politiek is hij vooral bekend geworden door zijn antisemitisme. Hij maakte deel uit van het tweede ministerie-Averescu (1920-’21) en stichtte in 1921 een eigen partij, die in 1935 een fusie aanging met de groepering van een andere anti-semiet, professor Cuza. Goga stelde zich echter nog min of meer op parlementaire basis en toen de Ijzeren Garde in 1937 een groot verkiezingssucces had behaald, maakte koning Carol hem premier, in de hoop, dat hij deze nog extremistischer beweging de wind uit de zeilen zou kunnen nemen. (Dec. 1937). Zijn bewind was echter een faliekante mislukking.

Gedreven door zijn antisemitisme, nam hij maatregelen, die het gehele economische leven van Roemenië verlamden; toen Engeland en Frankrijk officieel protesteerden, verdween Goga weer van het toneel (Febr. 1938).

Bibl.: Poezii (1924; complete uitgave van zijn werken tot dien)

< >