Italiaans geleerde (Florence 19 Aug. 1521 - Antwerpen 22 Mrt 1589), zoon van Jacob Guicciardini, die een oudere broer was van Francesco*; vermoedelijk uitgezonden voor het handelshuis van zijn vader, treffen wij hem al jong (1542) in Antwerpen aan. Hij slaagt blijkbaar in de handel, want in 1564 koopt hij er twee „lusttuinen” met woningen, maar legt zich ook op de studie toe onder leiding van Velaraeus (Welare).
Hij begint zijn schrijversloopbaan met een verzameling spreuken uit andere schrijvers (Hore di Recreazione, 1565), en een geschiedenis van zijn eigen tijd (Comentarii delle cose più memorabilia 1565), maar vindt zijn levenswerk weldra in een beschrijving van de stad zijner inwoning, die uitdijt tot een van alle Nederlanden (Descrittione di tutti i Paesi Bassi, bij Silvius, Antwerpen 1567). Dit werk is weldra beroemd geworden, zoals blijkt uit de vele vertalingen en aanvullingen en in zoverre terecht, omdat Guicciardini zijn materiaal verzameld heeft in de jaren vóór de Beeldenstorm, dus voordat de toestanden belangrijke wijzigingen ondergingen. Guicciardini heeft zich voor die verzameling kennelijk veel moeite gegeven en blijkt ook nauwkeurig te zijn overal waar men hem kan controleren. Zo is o.a. het getal van ca 100 000 inw. van Antwerpen in zijn tijd, dat men vroeger voor fantasie hield, gebleken op statistische gegevens te berusten. Bij hem voor het eerst vinden wij een overzicht van wat later de school der Vlaamse primitieven gaat heten, alsmede van de Nederlandse muziekschool.Van zijn leven is verder weinig bekend. Het voornaamste is dat Alva hem in 1569 in de gevangenis laat zetten op grond van een memorandum over de Tiende Penning, dat verloren gegaan is. Blijkbaar een vergissing, want een paar dagen later is hij al weer vrij. Enige jaren later raakt hij dan nog eens in moeilijkheden, nu naar de andere kant. Hij had wel omgang met d’Anastro, de auctor intellectualis van de aanslag op prins Willem door Jean Jaureguy: van 18-24 Mrt 1582 zit hij opgesloten in het stadhuis. Ten slotte weten we nog dat hij voor de eerste druk van zijn boek van de stad een gouden ketting ter waarde van ƒ 200 kreeg en later een pensioen; waarom dit laatste, is onbekend.
Voor de tweede druk (1581) kreeg hij van Plantijn, de uitgever, ƒ 396, waarvan ƒ 40 in boeken. 29 Oct. 1586 verkocht hij zijn huis. Wilde hij naar Italië terug? Wij weten het niet. In de kathedraal van Antwerpen is hij begraven.
PROF. DR J. M. ROMEIN
Bibl.: Descrittione di tutti i Paesi Bassi. i. Italiaans (Antwerpen 1567); 2. Franse vert. vermoedelijk door G. zelf (1567); 3. Frans (1568); 4. Duits (1580); 5. Italiaans (1581, vermeerderd); 6.
Duits (1582); 7. Frans,vert.van Belle Forest; 8. Italiaans (1588); laatste door G. zelf bezorgde uitgave. 9 Frans (1609) te Amsterdam met vermeerderingen van Montanus; 10. Nederlandse vert. door Kiliaen (1612); 11. Latijnse vert. 1613); 12. Frans (1613); 13.
Nederl. (1617); 14. Nederl. (1648); 15. Nederl. (1660) met sterke uitbreiding van het gedeelte over Amsterdam; 16. Nederl. (1854), ged. herdruk met aanhangsel over de waarde der munten in de 16de eeuw; 17. Engels (1795). Fragmenten onder de — onjuiste — titel: Belgique 1567, door P.
Ciselot en M. Delcourt (1943).
Lit.: D. M. Manni, Serie di Ritratti di uomini illustri Toscani con gli elogi istorici de’ medesimi, 4 dln (Firenze 1766-’68); E. van Even, Lodovico Guicciardini. In: Annales de l’Académie d’archéologie de Belgique, XXXIII (1876); P. A. M.
Boele van Hensbroek, Lodovico Guicciardini. Een bibliografische studie. In: B. M. H. G.
I (1877), blz. 199-278; R. Fruin, Guicciardini’s Beschrijving der Nederlanden, in: Verspr. Geschr. VII (1903), Belgique 1567. La description de tous les Pays-Bas par Messire Ludovico Guicciardini. Textes présentés et annotés par P.
Ciselot en M. Delcourt (1943); O. de Smedt, Traduttore, traditore (1943), in: Bijdr. Gesch. Ned. II 3-4 (1948).
