de hoofdplaats der Friese gemeente Smallingerland, is gelegen aan de Drachtstervaart en telt (1949) ca 10.000 inw. Naast landbouw en handel vormt de industrie voor Drachten een van de belangrijkste bestaansbronnen.
Arbeidskrachten zijn hiervoor in de plaats zelf of de naaste omgeving voldoende te vinden. De op korte afstand aanwezige bossen van Opsterland en de watersportgebieden scheppen een ideale gelegenheid tot recreatie. Reeds voor Wereldoorlog II bestonden te Drachten: een matrassenfabriek, timmerfabriek, leer- en drijfriemenfabrieken, touwslagerij en een apparatenfabriek voor automatische weegmachines en laboratoriumcentrifuges voor melkonderzoek. In de laatste jaren kwamen er o.a. nog bij een kinderwagenfabriek, een reparatiebedrijf voor spoorwagons en een meubelfabriek en tapijtgroothandel. In aanbouw is een gemeenschappelijk werkplaatsgebouw voor een machinefabriek, een duplicatorfabriek en een kinderwagenfabriek.In de middeleeuwen vond men in deze streek slechts enkele gehuchten. Eén daarvan, onder Zuider-Drachten, bezat reeds in de 8ste of 9de eeuw een kerkje, dat in 1148 door een ander vervangen werd. Noorder-Drachten kreeg een kerk in 1541. Beide kerkbuurten namen sterk in bloei toe, nadat in 1641 de Drachtstervaart was gegraven en daardoor tot dusver ontoegankelijke venen aan de snede werden gebracht. De gedenkplaat bij de Hoofdbrug te Drachten, aangebracht op 5 Oct. 1941 ter gelegenheid van het 300-jarig bestaan van Drachten, legt dit gebeuren vast. De beide kerken werden later afgebroken en in 1743 werd een nieuwe (Hervormde) kerk ingewijd. Eerst na de val der Republiek wist Drachten het oude hoofddorp Oudega als hoofdplaats der gemeente Smallingerland geheel te verdringen. De opbloei van de door de Compagnonsvaart omsloten veenstreken heeft eindelijk in de laatste decennia aan Drachten de betekenis van een streekcentrum van oostelijk Friesland verschaft. Het centrum-karakter komt o.m. tot uitdrukking door de aanwezigheid van verschillende grossierderijen, winkelzaken en overheidsdiensten, alsmede door de vele onderwijsinstellingen als ambachtsschool, landbouwhuishoudschool, lyceum, middelbare landbouwschool en handelsavondschool, kweekscholen voor onderwijzers, ulo-scholen enz.
Lit.: J. G. v. Blom, De opkomst van het vlek Dragten (Leeuwarden 1840); Smelleringa-land. Uitg. ter gelegenheid v. h. 300-jarig bestaan v. Drachten (Drachten 1944).
