(Gotthard), Duits geschiedschrijver (Jessen, bij Wittenberg, 25 Febr. 1856-Leipzig 10 Mei 1915), werd in 1881 privaat-docent en in 1885 buitengewoon hoogleraar te Bonn (waar hij in 1881 met G. v. Mewissen de „Gesellschaft für rheinische Geschichtskunde” oprichtte), in 1890 gewoon hoogleraar te Marburg en in het volgende jaar te Leipzig.
Hij bestudeerde aanvankelijk de economische geschiedenis en van daaruit alle beschavingsterreinen. Hij wilde de geschiedenis tot een exacte wetenschap maken door de wetten van de historische veranderingen op te sporen en meende die gevonden te hebben in het verschijnsel der „psychische diapasons” (middenstemmingen), die achtereenvolgens het leven in de opeenvolgende perioden beheersen: animisme, symbolisme, typisme, conventionalisme (gezamenlijk de kenmerken der perioden van het gebonden psychisch leven), individualisme en subjectivisme (de diapasons van vrijer psychisch leven). Dit gematigd collectivisme, dat hij pas in zijn latere werken formuleerde, staat sterk onder invloed van de psychologie van Wilhelm Wundt. Door de vergelijkende bestudering van de geschiedenis van verschillende volken trachtte hij zijn systeem nader uit te werken. In 1894 kreeg hij de leiding van het in 1822 door Heeren en Ukert aangevangen verzamelwerk Geschichte der Europäischen Staaten, in 1901 in een Allgemeine Staatengeschichte veranderd, en in 1909 stichtte hij te Leipzig het „Institut für Kultur- und Universalgeschichte”. Lamprecht’s „cultuurhistorische” methode (toegepast o.m. in zijn hoofdwerk Deutsche Geschichte) ontmoette grimmige critiek, wat weer aanleiding gaf tot de belangrijke debatten van 1896 en volgende jaren tussen hem en zijn aanvallers (o.a. H. Oneken, G. v. Below, Hans Delbrück en Max Lenz).Bibi.: Beiträge zur Gesch. des franz. Wirtschaftslebens im 11. Jahrh. (1878); Der Dom zu Köln und seine Gesch. (1881); Die Initialornamentik des 8.-13. Jahrh. (1882); Deutsches Wirtschaftsleben im Mittelalter (4 dln, 1885-1886); Skizzen zur Rheinischen Gesch. (1887); Deutsche Gesch. (12 dln, 1891-1909); Alte und neue Richtungen der Geschichtswissensch. (1896); Zwei Streitschriften (1897); Die kulturhistorische Methode (1900); Zur jüngsten Deutschen Vergangenheit (2 dln, 1902-1904); Moderne Geschichtswissensch. (1905); Einführung in das historische Denken (1912); Deutsche Gesch. der jüngsten Vergangenheit und Gegenwart (2 dln, 1912-1913); Deutscher Aufstieg 1750-1914 (1914); Rektoratserinnerungen (1917); Kindheitserinnerungen (1918) Sedert 1902 gaf hij het tijdschrift Geschichtliche Untersuchungen uit en sedert 1907 Beiträge zur Kultur- und Universalgeschichte. Volledige bibl. bij R. Kötzschke, Verzeichnis der Schriften K. L.s (1916).
Lit.: R. Kötzschke en A. Tille, K. L. (1915) , F. Meinecke, K. L. (Hist. Zeitschr., dl 114, 1915); E. J. Spiess, Die Geschichtsphilosophie K. L. s (1921); F. Seifert, Der Streit von K. L. s Geschichtsphilosophie (1925); J. Hohlfeld, K. L. Ein Erinnerungsblatt (1930); A. M. Popper, K. G. L. (in: B. E. Schmitt, Some historians of modern Europe, 1942); A. Doren, L.s Gesch.philos. und die Kunstgesch., in: Ztschr. f. Ästhetik, dlXI (1917).
