(Gabriel Claude) Frans rechtsgeleerde en politicus (Lyon 21 Mrt 1809 - Versailles 19 Jan. 1880), werd advocaat en trad sedert 1836 vooral op als verdediger van politieke misdadigers. Na de Februari-revolutie van 1848 werd hij secretaris-generaal van het ministerie van Binnenlandse Zaken.
Door het departement van de Rhône naar het Wetgevend Lichaam afgevaardigd, werd hij er een van de leiders der gematigde republikeinen en protesteerde tegen de staatsgreep van 1851. Door zijn pleidooi voor Orsini* kreeg zijn naam een Europese vermaardheid. Sedert 1858 was hij weer lid van de Kamer van Afgevaardigden, eerst voor Parijs, daarna voor Lyon. In Juli 1870 was hij een der weinigen, die de oorlog tegen Duitsland ontrieden. Na 4 Sept. 1870 was hij ondervoorzitter van het Bestuur der Nationale Verdediging en minister van Buitenlandse Zaken. Als zodanig onderhandelde hij met Bismarck en sprak het beroemde woord: „geen duimbreed van onze grond, geen steen van onze vestingen”. Bij de verkiezingen van 8 Febr. 1871 werd hij door zes departementen naar de Nationale Vergadering afgevaardigd. Thiers droeg hem op, de vredesonderhandelingen te Frankfort te voeren. Sindsdien trad hij alleen op de voorgrond als het gold de bedreigde Republiek te verdedigen, zoals tijdens het bewind van de „ordre moral”, van 1872-1875; ook bestreed hij de regering van 16 Mei 1877. Sedert 1876 zetelde hij in de Senaat voor het Rhône-departement.Bibl. : Rome et la République Française (1871); Le Gouvernement de la défense nationale (3 dln, 1872-1875); Conférences et discours littéraires (1873); Discours parlementaires (4 dln, 1881); Mélanges politiques (1882).
Lit.: E. Reclus, Jules F. (2de dr. 1913).
