markies van Valdegamas, Spaans diplomaat, dichter en apologeet (bij Don Benito, Estramadura, 6 Mei 1809 - Parijs 3 Mei 1853), aanvankelijk overtuigd democraat en rationalist, werd door de dood van zijn broer plotseling bekeerd tot een reactionnair monarchist en in het religieuze tot een orthodox die van transigeren niets weten wil, zoals blijkt uit zijn Ensayo sobre el catolicismo, el liberalismo y el socialismo considerados en sus principios fundamentales (1851), waarin hij met profetische blik de maatschappelijke beroeringen van de volgende decennia voorzag. Deze vurige apologie van het Christendom werd indertijd veel besproken en heftig bestreden.
Het geschrift kenmerkt zich door een zeer hoogdravende stijl. De denkbeelden die er in uiteengezet worden zijn weinig origineel. Louis Veuillot vertaalde de Ensayo in het Frans (1851), C. B. Reiching in het Duits (Tübingen 1854), nogmaals als Der Staat Gottes door L. Fischer (Karlsruhe 1933); Carl Schmitt vestigde na 1933 in Duitsland weer de aandacht op hem.
Donoso Cortés bekleedde verschillende staatsambten, was van I837-’50 afgevaardigde in het Parlement en werd in 1849 ambassadeur van Spanje te Berlijn, daarna te Parijs, waar hij bevriend was met Napoleon III, Guizot, Veuillot en Villemain. Hij was een groot redenaar ■— wat ook blijkt uit zijn geschriften —, die op zijn best was wanneer hij fulmineerde tegen de revolutie van 1848. Als auteur en apologeet is hij de mindere van zijn tijdgenoot Balmes.Bibl., teksten: Obras, ed. G. Tejado, 5 dln (Madrid 18541856), m. biogr.; Œuvres, publ. p. L. Veuillot, 3 dln (Lyon I876-’77) ; Obras, ed. M.
Donoso Cortés en J. M. Orti y Lara (4 dln, Madrid i903-’o4); Antologia de D. C., ed. A. Tovar (Madrid 1940).
Lit.: R. M. Bar alt, in Discursos leidos en las recepciones püblicas que ha celebrado desde 1847 la Real Acad. Esp., dl II (Madrid 1861), blz. 3-53; E. Schramm, D. C., Leben und Werk eines spanischen Antiliberalen (Hamburg 1935); M.
Menéndez y PelayOj.Historia de los heterodoxos espanoles, 2de dr., Obras complétés dl VII (Madrid 1932), blz. 407-416); C. Schmitt, D. G. (Madrid 1930); Westemeyer, Die Theologie in der Politik bei D. S., diss. Münster (1940); D. C., Staatsmann und Theolog (Münster/Westf. 1940), met uitv. lit.-opg.
