Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 06-08-2022

Johann nicolaus tetens

betekenis & definitie

Duits wijsgeer (Tetenbüll, Holstein, 16 Sept. 1736-Kopenhagen 15 Aug. 1807), heeft door zijn hoofdwerk invloed op Kant uitgeoefend. Hij is zich bewust van de betekenis van de empirische methode voor de psychologie en filosofie en bestrijdt daarom de deductieve metaphysica van Chr.

Wolff c.s. Tetens onderscheidt het eerst drie grondfuncties van de ziel: kennen, voelen en willen (in plaats van de oude indeling in twee, nl. theoretische en practische zielsfuncties). Hij heeft reeds metingen van psychische verschijnselen toegepast. Bij hem komen reeds opvattingen voor omtrent de rol van het subject bij de kennis, die aan die van Kant doen denken en die hij waarschijnlijk aan Kant’s proefschrift van 1770 heeft ontleend.Bibl.: Über metaphysische Wahrheiten (1760); Die vorzüglichsten Beweise für das Dasein Gottes (1761); Über den Ursprung der Sprache und Schrift (1772); Philosophische Versuche über die menschliche Natur und ihre Entwicklung (hoofdwerk; 2 dln, Leipzig 1776/1777, herdr. 1913).

Lit.: M. Schinz, Die Moralphilosophie von T., diss. Leipzig (1906); H. Schweig, Die Psychologie des Erkennens bei Bonnet u. T., diss. Bonn (1921); A. Seidel, T.s Einfluss auf die krit. Philosophie Kants, diss. Leipzig (1932).

< >