Duits schrijver (Fürth 10 Mrt 1873 Altaussee, Stiermarken, 1 Jan. 1934), werd na moeilijke jeugdjaren secretaris van Ernst von Wolzogen, later redacteur van de Simplizissimus. Neoromantisch in zijn eerste roman, verdiepte hij zich meer en meer in de problemen van menselijk en maatschappelijk leven, analyserend maar ook zijn verwachting schilderend van een sterk profaan gerichte moderne mens. De werkelijkheid der naturalisten is bij hem vervangen door een soms symbolische uitbeelding van de mysterieuze substraten der menselijke existentie.
In het actuele drukke leven verdedigt hij de rechten van de poëzie en de fantasie. Zijn requisitoir tegen de eigen tijd krijgt de vorm van cyclisch verbonden romans. Waar autobiografische elementen de fantasiegestalten verdringen, wint zijn werk aan warmte.Bibi.: Die Juden von Zirndorf (1897); Die Geschichte der jungen Renate Fuchs (1900); Der Moloch (1903); Alexander in Babylon (1905); Kaspar Hauser oder die Trägheit des Herzens (1908); Das Gänsemännchen (1915); Christian Wahnschaffe (2 dln, 1919); Wendekreis (4 dln, 1920-24, o.a. Ulrike Woytich, 1923, Faber oder Die verlorenen Jahre, 1924); Laudin und die Seinen (1925); Der Fall Maurizius (1928); Etzel Andergast (1931); Joseph Kerkhovens dritte Existenz (1934). Novellen: o.a. Der Aufruhr um den Junker Ernst (1926); Das Gold von Caxamalca (1928). Essays: Deutsche Charaktere und Begebenheiten (1915); Mein Weg als Deutscher und Jude (1921); Lebensdienst (1928); Tagebuch aus dem Winkel (1935); Geliebtes Herz: Briefe hrsg. v. A. Beraneck (1948).
Lit.: Julie Wassermann-Speyer, J. W. und sein Werk (1923); S. Bing, J. W., Weg und Werk (21933); Marta Wassermann-Karlweis, J. W. (Amsterdam 1935); J. G. Blankenagel, The Writings of W. (Boston 1942); Karl Jakob Hirsch, in: Welt und Wort, jg. 5 (1950), pag. 232 vlg.
