Nederlands staatsman, die zich vooral op de zorg voor de Nederlandse koloniën heeft toegelegd (Zwolle 30 Juni 1847 - Santpoort 14 Aug. 1923), vertrok in 1868 naar Indië voor de Ned. Handelmaatschappij en werd in 1870 administrateur van de Delimaatschappij (tabak), die hij als opvolger van Nienhuys tot aanzienlijke bloei bracht.
In 1876 richtte hij „Een woord uit Deli aan de Tweede Kamer”, dat strekte om een betere koelieregeling aldaar tot stand te brengen en leidde tot de koelie-ordonnantie van 1880. Hij was ook de stichter van de Delische Plantersvereniging. In 1881 keerde hij in het vaderland terug, werd in 1884 lid van de Tweede Kamer voor Amsterdam (Burgerplicht) en was mede-oprichter van de Kon. Paketvaartmaatschappij, van de Ned.
Fabriek voor Werktuigen en Spoorwegmaterieel (Werkspoor) en met dr Hubrecht van het Koloniaal Instituut, waaraan hij grote sommen en veel werkkracht ten koste legde.In 1897 werd hij minister van Koloniën in het kabinet-Pierson-Borgesius en deed als zodanig veel voor de verbetering van het verkeerswezen in Ned. Indië door aanleg van spoorwegen, verruiming van het verkeer ter zee, oprichting van de Java-China-Japan-lijn enz. Hij was ook de maker van de eerste Nederlands-Indische Mijnwet en belette de Amerikaanse petroleum-invasie, terwijl hij de gedeeltelijke beheersing van de petroleum-industrie door de grote Nederlandse maatschappijen sterk bevorderde. Hij bleef Kamerlid tot 1905, was van 1907-1912 president van de Ned.
Handel Maatschappij N.V. en werd in 1912 tot lid van de Eerste Kamer gekozen. Na de oorlog liet hij zich vinden om de post van gezant te Washington, waarmee de regering in de laatste jaren niet gelukkig geweest was, te bezetten (tot 1920) en wist het enigszins geleden hebbende prestige van Nederland in Amerika weder te verhogen.
Bibl.: Jeugd en jongelingsjaren van J. Th. C. Beschreven door hemzelf, voorz. van een inleid. van J.
F. L. de Balbian Verster (’s-Gravenhage 1924).
Lit.: J. J. Moerman en T. Klijnhout-Moerman, Grote Nederlanders ('s-Gravenhage 1947); Jaarverslagen en Gedenkboeken.
