Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 04-07-2022

Iowa

betekenis & definitie

is een der prairiestaten in het Middenwesten der V.S., gelegen tussen 40° 36' en 430 30' N.B., en 89° 5' en 96° 31' W.L.v.Gr. met een oppervlakte van 145 415 km2, in het N. begrensd door Minnesota, in het O. door Wisconsin en Illinois, in het Z. door Missouri, en in het W. door Nebraska en South Dakota.

De naam Iowa is ontleend aan die van een Indianenstam, de Iowa of Ioway, d.w.z. „de slaperigen”. De tegenwoordige bijnaam van Iowa is „Hawkeye State”; de symbolische bloem is de wilde roos en het staatsmotto is „Our Liberties We Prize and Our Rights We Will Maintain”. Iowa is verdeeld in 99 counties; de hoofdstad is Des Moines (met, in 1950, 176 950 inw.). De totale bevolking van Iowa bedroeg in 1950 2621000. Iowa is een overwegend landelijke staat: 42 pct der bevolking woonde in plaatsen van meer dan 2500 personen. Iowa is de 20ste staat van de Unie naar bevolkingsgrootte, en komt, wat oppervlakte betreft, op de 24ste plaats.

Iowa omvat een uitgestrekt, golvend prairiegebied, met een zeer vruchtbare bodem; een groter percentage van de grond dan in enig andere staat der Unie is bebouwd. In het N.O. liggen gebieden met rotsen, in het Westen ligt, ten Zuiden van de mond van de Big Sioux, een heuvelland. De bodem in het Noorden en Westen van Iowa is leemhoudend, terwijl men langs de Missouri en in het Noord-Oosten löss aantreft. Langs de rivieren vindt men vaak heuvels.

De Mississippi stroomt langs de gehele oostgrens, de Missouri langs 3/4 van de westgrens; langs het noordelijkste deel van de westgrens stroomt de Big Sioux, een zijrivier van de Missouri. Door ’t midden van de staat vloeit de Des Moines, die bij de zuidoostpunt van Iowa in de Mississippi uitmondt. De afwatering van het oostelijk deel van Iowa geschiedt door de zijrivieren van de Mississippi, waarvan de voornaamste zijn de Upper Iowa, de Wapsipinicon, de Turkey, de Iowa, de Maquoketa, de Cedar, de Skunk en de Des Moines. Door het westelijk gedeelte van Iowa stromen de zijrivieren van de Missouri, de Big Sioux, Little Sioux, Nodaway en Nishnabotna. De waterscheiding tussen het stroomgebied van de Mississippi, dat ca 2/3 van Iowa omvat, en dat van de Missouri loopt van het Spirit Lake aan de noordgrens naar het Zuiden. Er liggen vele kleine meren in Iowa, vooral in het Noorden.

De bekendste zijn, behalve het Spirit Lake, de beide Okobojimeren in Dickinson County, en het Clear Lake in Cerra Gordon County. Een oppervlakte ter grootte van 3/4 van de staat was oorspronkelijk een boomloos prairiegebied. Langs de Mississippi, de Iowa en de Des Moines liggen woudzomen.

Iowa ligt gemiddeld 335 m boven de zeespiegel; het hoogste punt, aan de noordgrens, ligt op 510 m en het laagste, in het Zuiden aan de Mississippi, op 145 m.

KLIMAAT

Er treden in Iowa grote uitersten van hitte en koude op. De winters zijn over het algemeen droog, de zomers vochtig. In de winter overheersen N.W.-winden, in de zomer komt de wind vaak uit het Zuid-Westen. De gemiddelde jaartemperatuur is 48 gr. F.; de uiterste temp. liggen gemiddeld 135 gr. uit elkaar. De hoogste temperatuur die men geregistreerd heeft was 118 gr.

F., in 1934; de laagste -47 gr. F., in 1912. De gemiddelde Jan.-temp. te Fort Dodge is 17,3 gr. F., de gem. Juli-temp. is 74,4 gr. F.; de uiterste temp. voor deze plaats zijn 110 gr.

F. en -35 gr. F.

In Des Moines valt gemiddeld 81,4 cm neerslag per jaar; de meeste regen valt in de maanden Mei, Juni en Sept. In het Westen van de staat treedt gewoonlijk minder neerslag op dan in het Oosten. Nu en dan wordt er schade aan de oogst toegebracht door droogte en verschroeiende winden, maar de schade, veroorzaakt door hevige regens, hagel en langdurige hitte, is groter dan die welke het gevolg is van gebrek aan vocht.

MIDDELEN VAN BESTAAN

Iowa is een van de belangrijkste landbouwstaten der Unie; de waarde der landbouwproducten opgebracht per hoofd der bevolking is nergens in de V.S. groter. Het is een staat met grote, welvarende boerderijen, uitgerust met moderne landbouwmachines. Het belangrijkste product is de maïs, welke hoofdzakelijk als veevoer — vooral voor varkens — wordt gebruikt, maar ook voor de bereiding van meel, stijfsel, alkohol, stroop enz. Circa de helft van de cultuurgrond is voor de maïsteelt in gebruik; de veeteelt en de pluimveebedrijven zijn van de maïsoogst afhankelijk. Haver komt als landbouwproduct op de tweede plaats; tarwe is hier van minder belang. De productie van eieren en hooi is aanzienlijk; in de veeteelt zijn behalve varkens en runderen vooral paarden van belang.

Ook wat betreft de productie van pofmaïs, rode klaver, timotheezaad en sojabonenstro staat Iowa op de eerste plaats onder de Noordamerikaanse Uniestaten. Hoewel de natuurlijke hulpbronnen dus rijk zijn te noemen, dient opgemerkt dat ook in deze staat de gevolgen voelbaar zijn van het ondoordacht en verkwistend gebruik dat de Amerikanen van hun land gemaakt hebben. Door wanbeheer van het natuurlijke milieu zijn waterhuishouding, vruchtbaarheid, bosstand enz. in het gehele stroomgebied van de Missouri zeer achteruitgegaan. De regering der V.S. zal trachten hierin verbetering te brengen door de uitvoering van een groot streekplan, zoals in de jaren 30 voor het eerst met het stroomgebied van de Tennessee gebeurde.

DELFSTOFFEN

Een brede steenkoolzoom bevindt zich aan beide zijden van de Des Moines; ook de kolenlagen in het Zuid-Westen zijn van belang. Cement en klei produceert men in Iowa in aanzienlijke hoeveelheden. Gipsafzettingen komen voor ten Oosten van Fort Dodge, waar zich een paar van de grootste gipsfabrieken van de V.S. bevinden. In de omgeving van Dubuque liggen looden zinkmijnen, die tegenwoordig van ondergeschikt belang zijn.

De INDUSTRIE houdt zich vooral bezig met de verwerking van landbouwproducten en de fabricage van landbouwmachines. Op de eerste plaats komt de vleesconservenindustrie, daarna de zuivelindustrie. Andere nijverheidsproducten uit Iowa zijn meelproducten, landbouwwerktuigen, parelmoeren knopen, wasmachines, kalenders enz. Te Davenport zijn grote spoorwegwerkplaatsen; voor het transport door Iowa zijn de spoorwegen het belangrijkst. Waterwegen zijn de Mississippi, het kanaal Keokuk naar Montrose, en het kanaal bij Clinton.

HOGER ONDERWIJS

Iowa telt 23 universiteiten en „colleges”. Door de staat gesubsidieerd zijn: de staatsuniversiteit te Iowa City (met 6617 studenten en 434 academische docenten in 1945-’46), het Iowa State College of Agriculture and Mechanical Arts te Ames (met 7978 studenten en 186 academische docenten in i945~’46) en het Iowa State Teachers’ College te Cedar Falls.

GESCHIEDENIS

In 1673 bezochten de Franse ontdekkingsreizigers Marquette en Joliet Iowa, en in 1680 kwam de Fransman Hennepin er. De Fransen eisten daarom dit gebied op, maar de Spaanse regering meende er oudere rechten op te bezitten ten gevolge van de ontdekkingsreizen van Columbus. In 1762 stond Frankrijk zijn rechten aan Spanje af en in 1788 vond de eerste vestiging plaats door Julien Dubuque, een Fransman uit Canada, die een toewijzing had gekregen van een groot stuk land, waarop de plaats waar thans de naar hem genoemde stad gelegen is. Hij vestigde een handelspost, begon met de loodwinning en handelde met de Indianen tot zijn dood in 1810, toen dit gebied weer ontruimd werd. Inmiddels was het gebied in 1800 weer aan Frankrijk teruggegeven. In 1803 kregen de Amerikanen Iowa in bezit ten gevolge van de aankoop van Louisiana (toen nog de naam van het gehele gebied ten Westen van de Mississippi), en in 1804 verkenden de ontdekkingsreizigers Lewis en Clark het op hun beroemde tocht naar de westkust.

In 1833 vestigden zich twee groepen kolonisten aan de oevers van de Mississippi, te Fort Madison en bij Burlington. Terzelfder tijd waren er ook nederzettingen bij Dubuque en Prairie du Chien. In 1845 werd het gebied rondom Des Moines opengesteld voor blanke kolonisten. Ondanks vijandelijkheden met de Indianen had de immigratie een snel verloop. In 1846 werd een constitutie aangenomen en trad Iowa als staat in de Unie. De eerste wetgevende vergadering kwam bijeen in Iowa City. In 1857 werd Des Moines staatshoofdstad.

De voornaamste steden in Iowa zijn: Des Moines (176 954 inw.), Sioux City (72 149 inw.), Davenport (73 640 inw.), Cedar Rapids (72 149 inw.), Waterloo (64 354 inw.), Dubuque (49 528 inw.) en Council Bluffs (54 184 inw.).

PROF. DR A. N. J. DEN HOLLANDER

Lit.: Clarence R. Aurner, History of Education in Iowa (5 din, i9i2-3o); Wm J. Petersen, Steamboating on the Upper Mississippi (1937); John Ely Briggs, Iowa Old and New (1939); Susie W. Wright, Some Historic Markers in Iowa (Iowa City 1943); Iowa, a Guide to the Hawkeye State, Federal Writers’ Project, 117, 1938.

< >