Heilige (ca 665 - Tervuren bij Brussel 30 Mei 727), stond onder leiding van de H. Lambertus.
Hij volgde hem op als bisschop van Tongeren (ca 705). Hubertus verbleef veelal te Luik, doch was ook geloofsprediker in Toxandrië, Brabant en de Ardennen. Na zijn dood werd zijn stoffelijk overschot eerst naar Luik overgebracht (3 Nov. 743) en in 825 vervoerd naar het tegenwoordige Saint-Hubert in de Ardennen. Daar, te midden der grote wouden, werd de heilige spoedig de patroon der jagers. Later werd de legende van St Eustachius — verschijning van een wonderhert met een schitterend kruis tussen het gewei — in zijn leven ingelast, waarschijnlijk daar ook Eustachius als patroon van de jacht gold en eveneens op 3 Nov. werd vereerd. Zo ontstond de legende, dat Hubertus na een dergelijke verschijning van een werelds leven werd bekeerd.
De H. Hubertus wordt vooral aangeroepen tegen hondsdolheid of razernij. Daarom wordt op zijn feestdag in vele kerken brood gewijd.De H. Hubertus wordt meestal voorgesteld als jager, terwijl hij neerknielt voor een hert, tussen welks gewei een kruis verschijnt. Wordt hij afgebeeld als bisschop, dan draagt hij een gesloten boek, waarop een klein hertje zit met een kruis tussen het gewei. Soms draagt hij ook een jachthoorn als patroon der jagers, of een sleutel, omdat hij, evenals de H. Servatius, uit de Hemel een sleutel zou hebben ontvangen. (De „sleutel van St Hubertus” wordt bewaard in de kerk van Ste Croix te Luik.) Als jager vinden wij hem op een kopergravure van Dürer; als bisschop met het hertje op het boek op een paneel van de Meester van Werden (Nat. Gallery, Londen) en op een altaarvleugel door Stephan Lochner (Pinakothek, München).
PROF. DR E. DE MOREAU S.J.
Lit.: Vita Hugberti ia, kort na 743 geschreven, in Mon. Germ. Histor., Script, rer. meroving. (met inleiding van W. Levison), dl VI, blz. 471 vlg. Zie ook het prachtig critisch werk van P. Ch. de Smedt in Acta Sanct., novembris, dl I, blz. 759 vlg.; Critische studie op de Vitae Sancti Hu(g)berti, bij L. van der Essen, Étude critique sur les Vitae des Saints mérovingiens de l’ancienne Belgique (Louvain 1907), blz. 53-71; E. de Moreau, Hist. de l’Église en Belgique, dl I2, blz. 101-107, 149, 184, 284 n. 2; II2, blz. 250-251, 405; III, 568-569; E.
H. van Heurek, Saint Hubert et son Culte en Belgique (Verviers 1925); F. Baix, Saint Hubert in La Terre Wallonne, dl XVI-XIX (1927-1929, uitstek, biogr., echter onvolt.); L. Huyghebaert, Saint Hubert patron des chasseurs (Anvers 1927); Idem, Sint H. (Antwerpen 1949); Th. Rejolet, Le culte et les reliques de St Hubert (Gemblouse 1928).
