oudtijds Heidhabter of Haithaber, is de naam van een nederzetting aan een inham van de Schlei, die in de vroege middeleeuwen een zeer belangrijke handelsplaats was. Zij lag aan het eind van de handelsweg, die van de Eider aan de Noordzee tot aan de Oostzee Sleeswijk doorsneed en die in het Z. door het Danevirke* werd beveiligd.
Haar naam komt op enige runenstenen voor; daaruit blijkt, dat het een Zweedse vestiging was welker vorsten zelfs Duitsland durfden aan te vallen, zodat keizer Hendrik I tegen hen een krijgstocht moest ondernemen (934). Archaeologische onderzoekingen (sinds 1899) hebben ligging en omvang van de stad vastgesteld; zij was door een wal omgeven, die nog te zien is, en door poorten in het N. en het Z. toegankelijk. Niet alleen werden de sporen van verschillende woonhuizen ontdekt, maar ook werkplaatsen van bronsgieters, glasarbeiders en smeden. Het laatst wordt de stad in 1402 genoemd, wanneer Magnus de Goede, koning van Denemarken, hierheen gaat, om zijn macht te bevestigen. Haar rol als havenplaats werd door Sleeswijk* overgenomen. In Duitse werken wordt de naam Haithabu gespeld.Lit.: G. Schwantes, Führer durch Haithabu (Schleswig 1932, 2de dr. 1938); H. Jankuhn, Die Ausgrabungen in Haithabu (1943); Idem, Ergebnisse u. Probleme der Haithabugrabungen 1930-1939 in: Zeitschr. d. Gesellsch. f. Schlesw.-Holst. Gesch. 73 (1949).
