is de achtste letter van het alphabet, door ons ontleend aan de Latijnse H, die uit de Griekse H (êta) stamt. De Grieken hebben dit teken via het oudere ⊟ ontleend aan de Phoenicische ⊟ of 日, heth genaamd.
Dit teken had voor de Phoeniciërs de waarde van de consonaat die men nu met H (h) voorstelt. De Grieken hebben het met die waarde overgenomen, maar later via |— en i_ tot e (spiritus asper) afgekort, terwijl zij het oorspronkelijke teken H de waarde van de vocaal ê hebben gegeven, h is ontleend aan het Karolingische minusculschrift (h).De spraakklank h behoort tot de laryngalen en wordt door een krachtige uitademing (aspiratie) gevormd. Het Griekse alphabet bezit geen letterteken voor de h-klank; de aspiratie drukt het uit door het teken e dat boven een klinker geplaatst en spiritus asper genoemd wordt. Het Italiaans kent de klank niet; het teken wordt alleen in geschrifte gebruikt om enkele veel gebruikte woorden van gelijkluidende te onderscheiden en om aan te duiden, dat een c en g voor e en i niet gepalataliseerd (als tsj en dzj) uitgesproken worden. In het Frans wordt de h in de gewone uitspraak niet meer gebruikt; alleen bij het uitdrukken van zeer krachtige gevoelens wordt de h nog „aangeblazen”, bijv. c'est une honte; de zgn. h aspirée dient nog alleen om aan te duiden, dat er niet meer met het voorafgaande woord mag gelieerd worden, bijv. un héros naast me héroïne (met h muette). In het Duits wordt het teken, behalve voor de aspiratie, ook gebruikt om rekking van een voorafgaande klinker aan te geven. In de meeste Zuidnederlandse dialecten wordt de h niet meer gehoord; alleen Belgisch Limburg en het oostelijke deel van de provincie Antwerpen kennen de A; in dit gebied zijn sommige steden A-loos: hier wordt de h als boers gevoeld.
In sommige streken van Nederland doet zich het verschijnsel voor, dat men de woorden, die met h beginnen, zonder aspiratie uitspreekt en daarentegen er een doet horen voor woorden, die met een klinker beginnen. Men vindt dit verschijnsel o.a. in Zeeland, te Gouda, te Zwolle en vooral in de Groningse veenkoloniën.
Als scheikundig teken beduidt H hydrogenium (waterstof). Als Romeins cijfer betekent H 200, in Romeinse opschriften en op munten heeft deze letter de betekenis van Honestus, Hic, Haeres, Hora, Hadriamis enz. Op geneeskundige recepten beduidt zij herba of hora, in de electrotechniek is H eenheid van maat henry, in de natuurkunde is h de constante van Planck. Op de nieuwe Duitse munten geeft H de stempelplaats Darmstadt, op oude Franse La Rochelle aan. Voor munten, maten en gewichten is h de aanduiding voor hecto (= 100).
De voornaamste typografische vormen zijn Hh (Gotisch); Hh (romein); Hh (Bodoni); Hh (Egyptienne); Hh (schreefloos) (z schrift).
Afkortingen:
H.A. = Heilig Avondmaal;
ha= hectare;
H.B.S. = Hogere Burgerschool;
H. C. = House of Commons; in de handel = Haagse Condities;
H.D. = Hoogst dezelve of Haar Doorluchtigheid;
h. e = hoc est (dat is);
H. E. A. — Hunne Edel Achtbaren;
H.E. G. = Hoogedelgestreng of Hoogedelgeboren;
H.E.G.A. = Hunne Edelgrootachtbaren;
H. E. Af. = Hoogedelmogende;
hg = hectogram;
H.H. = Heren;
H.J. = hic jacet (hier ligt);
H.K.H. = Hare Koninklijke Hoogheid;
H. K. M. = Hare Koninklijke Majesteit, meervoud H. H. K. K. M. M.;
h. I. = hoc loco (op deze plaats);
hl = hectoliter;
H. L. = House of Lords;
h. m. = hujus mensis van deze maand;
hm = hectometer;
H. M. = Hare Majesteit, meervoud H. H. M. M.;
Hr Ms... = Harer Majesteits (voor namen van marineschepen);
H. Af. S. = His Majesty’s Ship;
H.O. = Hoger Onderwijs;
h.o. = hieronder;
H.P. — horsepower (paardekracht);
Hpb = hypotheekbank;
H.R.I.P. = hic requiescit in pace (hier rust in vrede);
h.t.l. = hier te lande;
H.W.G, = Hoogwelgeboren;
H.IJ.S.M. = Hollandsche Ijzeren Spoorweg Maatschappij.
PROF. DR L. GROOTAERS
DR B. VAN DEN BERG
