Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 18-10-2023

GUTTEGOM

betekenis & definitie

of Gummi gutti of gamboga is de naam van een gekleurd gomhars, afkomstig van Garcinia Hanburyi Hook. en G. Morella D. en verwante soorten uit de fam. der Guttiferen. Ze groeien in Siam, op Ceylon en op het schiereiland Hainan.

Door de Hollandse admiraal Van Neck werd het ca 1600 voor het eerst naar Europa gebracht. De gomhars komt voor in schizogene harsgangen in de bast, het merg, de bladeren en vruchten. Voor de winning maakt men spiraalsgewijze insnijdingen in de stam gedurende de droge tijd; de uitgetreden gomhars vangt men op in bamboehuizen. Gedeeltelijk uit zichzelf, gedeeltelijk door verwarmen stolt de guttegom; bij de laatste bewerking springt de bamboe uit elkaar en verkrijgt men de guttegom in staven (pipe-gamboga). Minder goed zijn de stukken van de bast afgekrabd (cake-gamboga), het slechtst is de guttegom, door koking uit de bladeren en vruchten verkregen. De handel wordt vnl. door Chinezen bedreven. De gomhars is roodgeel, bros met matglanzende breuk, geeft met water een gele emulsie, bevat 15-25 pct gom, en 70-80 pct uit garcinolzuren bestaande hars; indien deze hars in verdunde alkali wordt opgelost, ontstaan verschillend gekleurde neerslagen na toevoeging van bepaalde zouten; daarom wordt deze hars tot de kleurharsen of chromoretinen gerekend (z hars).Lit.: Tschirch und Stock, Die Harze, II 2, 2 p. 1543-1561 (Berlin 1936).