(gelatiniseerd: Gilbertus Porretanus), scholastisch theoloog en wijsgeer (Poitiers ca 1076 4 Sept. 1154), leerling van Bernhard van Chartres en van Anselmus van Laon, heeft veel invloed uitgeoefend aan de scholen van Chartres en Parijs, waar hij tussen 1126 en 1142 doceerde en werd in 1142 bisschop van Poitiers. Naast de Aristotelische werken gebruikte men in de middeleeuwen voor het onderricht in de logica Gilbert’s boek De sex principiis (nl. over de laatste zes Aristotelische categorieën).
Daarentegen heeft hij zijn theologische beschouwingen ontwikkeld in een commentaar op de theologische geschriften van Boëthius. Intussen bracht hem zijn logisch realisme tot begripsbepalingen over de Triniteit, die op de Synode van Reims in 1148 veroordeeld werden. Zijn vele volgelingen, Gilbertini of Porretani, hebben ook na zijn dood zijn opvattingen verdedigd.Bibl.: De sex principiis in: Migne,PatrologialatinaCLXXXVlII (1855) 1257 (Munster 1929). Commentaar op Boëthius in Migne LXIV (1847), 1255.
Lit.: Abbé Bertrand, G. de la P. et sa philosophie (Poitiers 1892); H.Usener,G. de la P., in: Jahrb. f. prot.Theologie (1879); B. Geyer, Sententiae divinitatis, ein Sentenzbuch der Gilbertschen Schule (1909); R. H. Martin, Le péché originel d’après G. de la P., in: Revue d’histoire ecclésiastique XIII (1912); A.
Maxsein, Die Philosophie des G. P., diss. Munster (1929); A. Landgraf, Untersuchungen zu den Eigenlehren G.’s, in: Zeitschr. für kath.
Theologie LIV (1930); Idem, in: Scholastik (1928-’31); Idem, Mitt. zur Schule G. de la P., in: Collectanea franciscana III, 2, (1933); Idem, Neue Funde zur Porretanschule ald. VI, 3 (1936); R. P. A.
Hayen, Le concile de Reims et l’errant théologique de G.,in: Arch.d’hist.doctrin. et litt. du moyen age X (1935-36); A. Forest, Le réalisme de G., in: Revue néoscol. (1936).
