door middel van zweep-, riem-, stok- of rietslagen is de zwaarste straf aan huid en haar. In de Oudheid was zij een straf voor de slaven.
Bij de Germaanse volkeren werd hij die de zoen tot afkoop der vredeloosheid, later de boete, niet betalen kon, aan de geseling prijsgegeven. In de middeleeuwen was zij alleen van toepassing op de laagste klassen der bevolking voor allerlei misdrijven. Vrije poorters genoten het voorrecht dat zij niet gegeseld mochten worden.In de tweede helft der 18de eeuw werd de geseling, onder invloed van de beweging ter humanisering van het strafstelsel, dikwijls toegepast ter vervanging van strengere, verminkende straffen. Tot omstreeks het midden der 19de eeuw bleef de geseling algemeen in gebruik. Zij vond echter daarvóór al scherpe bestrijding, o.a. op grond daarvan, dat zij de misdadiger wel vernederde en verbitterde, maar niet verbeterde. In vele staten heeft deze bestrijding geleid tot afschaffing, maar niet overal; in sommige is de geseling later weer ingevoerd.
Men kan hierbij drieërlei toepassing onderscheiden:
1. tegen volwassen personen. Als zodanig is zij nog in gebruik in Engeland en Ierland op grond van de Garotters Act van 1863 bij gewelddadigheid tegen personen en krachtens een wet van 1912 als straf voor souteneurs;
2. in lichtere vorm, als tuchtmiddel voor jeugdige misdadigers. In die kwaliteit vindt zij toepassing in Groot-Brittannië, Ierland en Zweden. Het oordeel over haar waarde als zodanig is zeer verschillend;
3. als tuchtmiddel in gevangenissen. In die geest bestaat zij nog in vele staten, o.a. in Nederland, echter alleen in de strafgevangenis te Leeuwarden, waar zij trouwens nooit wordt toegepast,
DR L. TH. MAES
Lit.: T. Gudgel, La flagellation dans l’histoire et les tortures au Moyen-Age (Paris 1922); D. W. Schreuder, Bijdrage tot de kennis van eenige lijfstraffen (Amsterdam 1922).
