Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

FRUCTIDOR

betekenis & definitie

of Vruchtmaand was in de republikeinse kalender in Frankrijk de twaalfde maand, die voor de jaren I-VII (1793-1799) van 18 Aug. tot 17 Sept. en voor de jaren VIII-XIII (1800- 1805) van 19 Aug. tot 18 Sept. onzer gewone tijdrekening liep. Bekend in de Franse geschiedenis is de staatsgreep van de 18de Fructidor van het jaar V (4 Sept. 1797), toen het Directoire de republiek behoedde tegen het gevaar, waarmede zij van de zijde der koningsgezinden bedreigd werd.

De verkiezingen van het voorjaar van 1797 — de eerste vrije verkiezingen sedert het aftreden van de Nationale Conventie — waren zeer ongunstig voor de republikeinen uitgevallen. Gesteund door militairen (Hoche en Bonaparte) verklaarde het Directoire echter de uitslagen van de meeste stemmingen ongeldig en voerde een „eed van af keer” (tegen royalisme en regeringloosheid) voor de kiezers in. Die verplicht gestelde verklaring voor de kiezers werd in het volgend jaar ook in de Bataafse republiek ingevoerd. De historische betekenis van de 18de Fructidor was, dat voortaan de betrekkelijk vredelievende politiek van Directeuren als Carnot en Barthélemy onmogelijk geworden en de imperialistische politiek der Franse republiek over haar buurlanden verscherpt was.

De linkse Directeuren — zgn. Fructidorianen —, die nu aan het roer kwamen, waren echter in hoge mate afhankelijk van de generaals.Lit.: R. Guyot, Le Directoire et la Paix de l’Europe (Paris 1911); A. Meynier, Les coups d’Etat du Directoire I Le 18 Fructidor an V (Paris 1928).

< >